نهضت مقاومت ملی ایران
نهضت مقاومت ملّی ایران
تشکل سیاسی برای مقابله با دولت ناشی از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ش، متشکل از احزاب جبهۀ ملی و شخصیت‌های ملی و مذهبی و برخی از روحانیان. نام سازمان برگرفته از نهضت مقاومت ملی فرانسویان در جنگ جهانی دوم علیه اشغالگران آلمانی بود. بنیادگذاران و رهبران اصلی نهضت مقاومت ملی آیت‌‌الله سیدرضا زنجانی، آیت‌‌الله سیدمحمود طالقانی، دکتر یدالله سحابی، مهندس مهدی بازرگان و رحیم عطایی و احزاب تشکیل‌دهندۀ جبهۀ ملی شامل حزب ایران، حزب ملت ایران، حزب زحمتکشان ملت ایران (نیروی سوم)، و جمعیت آزادی مردم ایران (با نام جدید حزب مردم ایران) بودند و نمایندگانی از آن‌ها کمیتۀ بین‌الاحزاب نهضت مقاومت را برای هماهنگی و سازماندهی فعالیت‌های نهضت تشکیل دادند. نهضت مقاومت ملی شامل چندین کمیته، ازجمله کمیتۀ تبلیغات و انتشارات، بود و نشریۀ راه مصدق را مخفیانه چاپ و توزیع می‌کرد. نهضت مقاومت ملی درطی حدود چهار سال فعالیت خود به‌‌عنوان یکی از چند سازمان فعال در‌برابر دیکتاتوری حاکم بر کشور موفق شد در سازماندهی اعتصابات و تظاهرات، افشای رژیم کودتا و حفظ روحیۀ مقاومت و ایستادگی در‌برابر کودتاچیان نقش فعالی ایفا کند. سران نهضت از راه‌های گوناگون توانستند اعتراض و مخالفت خود را به عقد قرارداد با کنسرسیوم نفت به گوش همه برسانند. نهضت مقاومت ملی، علاوه‌‌بر تهران، در برخی شهرهای دیگر کشور نیز فعال بود. سرانجام با پیگردها و دستگیری‌های گستردۀ رهبران و اعضای نهضت در سال ۱۳۳۶، فعالیت‌های نهضت مقاومت ملی متوقف شد. برخی از فعالان و اعضای شاخص نهضت مقاومت ملی در سال ۱۳۴۰ش «نهضت آزادی ایران« را تشکیل دادند.