لولی، ژان ـ باپتیست (۱۶۳۲ـ۱۶۸۷): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
لولی، ژان‌ـ | لولی، ژان‌ـ باپتیست (۱۶۳۲ـ۱۶۸۷)(Lully, Jean-Baptiste)<br/> {{جعبه زندگینامه | ||
|عنوان =ژان ـ باپتیست لولی | |عنوان =ژان ـ باپتیست لولی | ||
|نام =Jean-Baptiste Lully | |نام =Jean-Baptiste Lully | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
|پست تخصصی = | |پست تخصصی = | ||
|باشگاه = | |باشگاه = | ||
}}(نام اصلی: جووانّی باتّیستا لولّی<ref>Giovanni Battista Lulli | }} | ||
[[پرونده:Lully, Jean-Baptiste.jpg|بندانگشتی|ژان باپتیست لولی]] | |||
</ref>) آهنگ‌ساز فرانسوی ایتالیایی‌تبار. آهنگ‌ساز دربار لوئی | (نام اصلی: جووانّی باتّیستا لولّی<ref>Giovanni Battista Lulli | ||
</ref>) آهنگ‌ساز فرانسوی ایتالیایی‌تبار. آهنگ‌ساز دربار [[لویی چهاردهم|لوئی چهاردهم]]، پادشاه فرانسه، بود. موسیقی باله و نیز موسیقی نمایش‌نامه‌های [[مولیر]]<ref>Molière</ref> را می‌ساخت، و با آثاری همچون ''آلسست''<ref>''Alceste'' </ref> (۱۶۷۴) و ''آرمید و رِنو''<ref>''Armide et Rénaud'' </ref> (۱۶۸۶)، اپرای فرانسوی را بنا کرد. در ضمن رقصندۀ باله هم بود. لولی پسر یک آسیابان بود و تحصیلات چندانی نداشت و نواختن [[گیتار]] و [[ویولن]] را نیز با کمترین راهنمایی فراگرفت. ابتدا به گروهی از نوازندگان دوره‌گرد پیوست، اما در ۱۶۴۶ شوالیه دو گیز<ref>Chevalier de Guise </ref> او را کشف کرد و به [[فرانسه]] برد، و در آن‌جا شاگرد آشپز و جزو خدمتکاران مادموازل دو مونپانسیه<ref>Mlle de Montpensier </ref>، از خویشاوندان پادشاه، شد؛ وقتی بانویش توانایی لولی را در موسیقی دریافت، او را جزو پیشخدمت‌های شخصی و سرپرست گروه زهی خود کرد. لولی در ۱۶۵۲ به خدمت در دربار لوئی چهاردهم درآمد؛ در آن زمان لوئی چهاردهم ۱۴ سال داشت. لولی رقصندۀ باله، و از ویولن‌نوازان گروه «۲۴ ویولن» پادشاه، و آهنگ‌ساز شد. در ۱۶۵۸ باله‌های خود را ساخت، البته او از ۱۶۵۳ در ساخت برخی باله‌ها شرکت داشت که خود پادشاه در آن‌ها می‌رقصید. در ۱۶۶۱ شهروند فرانسه و آهنگ‌ساز گروه موسیقی پادشاه و در ۱۶۶۲ استاد موسیقی خانوادۀ سلطنتی شد. علی‌رغم تمایلات آشکارا همجنس‌بازانه‌اش، که در آن زمان مجازاتش مرگ بود، همچنان از حمایت دربار برخوردار بود. ''کادموس و هِرمیون''<ref>''Cadmus et Hermione'' </ref>، نخستین اپرای او، در ۱۶۷۳ خلق شد و در این هنگام اجازه‌نامه‌ای سلطنتی به او دادند که اختیار برنامه‌های اپرایی را کلاً به او واگذار می‌کرد و اجازه‌نامۀ قبلی‌ای که به پیِر پرَن<ref>Pierre Perrin </ref> و روبِر کَمبِر<ref>Robert Cambert </ref> داده شده بود، را بی‌اعتبار می‌کرد. در ۱۹۷۲ آکادمی رویال دو موزیک<ref>The Académie Royale de Musique </ref>، نام نخستین اپرا<ref>Opéra </ref>ی پاریس با ''ضیافت‌های آمور و باکوس''<ref>''Les Fêtes de L’ Amour et de Bacchus'' </ref>، اولین آثار پاستیچّویی، او گشایش یافت. بیشتر اپراهای لولی با همکاری [[کینو، فیلیپ (۱۶۳۵ـ۱۶۸۸)|فیلیپ کینو]]<ref>Philippe Quinault </ref>، و بیشتر باله‌های او نیز با همکاری مولیر ساخته شدند. آخرین اپرای کامل او ''آکیس و گالاته‌آ''<ref>''Acis and Galatea'' </ref> (۱۶۸۶) نام داشت؛ او تا آن زمان سبک اپرایی فرانسه را دگرگون کرد، اوورتور قراردادی فرانسوی را تکامل بخشید و نوعی رسیتاتیف همراه دکلمه را وارد آن کرد که جایگزین رسیتاتیف قبلی با همراهی [[هارپسیکورد]] شد. در ۱۶۸۷ هنگام رهبری یک ته‌دئِوم برای جشن بهبودی پادشاه، با عصای رهبری پای خود را مجروح کرد و از مسمومیت خونی ناشی از آن درگذشت. اپرای ''آشیل و پولیکسِن''<ref>''Achille et Polyxène'' </ref> ناتمام او را، پاسکال کُلاس<ref>Pascal Colasse </ref> تکمیل کرد. از‌جمله آثار اوست: | |||
'''اپراها''' ''تِزه''<ref>''Thésée'' </ref> (۱۶۷۵)، ''آتوس''<ref>''Atys'' </ref> (۱۶۷۶)، ''ایزیس''<ref>''Isis'' </ref> (۱۶۷۷)، ''پْسیشه''<ref>''Psyché'' </ref> (۱۶۷۸)، پِرسه<ref>''Persée''</ref> (۱۶۸۲)، ''آمادیس دو گُل''<ref>''Amadis de Gaule''</ref> (۱۶۸۴). | '''اپراها''' ''تِزه''<ref>''Thésée'' </ref> (۱۶۷۵)، ''آتوس''<ref>''Atys'' </ref> (۱۶۷۶)، ''ایزیس''<ref>''Isis'' </ref> (۱۶۷۷)، ''پْسیشه''<ref>''Psyché'' </ref> (۱۶۷۸)، پِرسه<ref>''Persée''</ref> (۱۶۸۲)، ''آمادیس دو گُل''<ref>''Amadis de Gaule''</ref> (۱۶۸۴). | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۸ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۱۵
لولی، ژان‌ـ باپتیست (۱۶۳۲ـ۱۶۸۷)(Lully, Jean-Baptiste)
| ژان ـ باپتیست لولی Jean-Baptiste Lully | |
|---|---|
| زادروز |
۱۶۳۲م |
| درگذشت | ۱۶۸۷م |
| ملیت | فرانسوی ایتالیایی تبار |
| شغل و تخصص اصلی | آهنگ ساز |
| شغل و تخصص های دیگر | رقصنده باله |
| آثار | آلسست (۱۶۷۴)؛ آرمید و رنو (۱۶۸۶) |
| گروه مقاله | موسیقی |
(نام اصلی: جووانّی باتّیستا لولّی[۱]) آهنگ‌ساز فرانسوی ایتالیایی‌تبار. آهنگ‌ساز دربار لوئی چهاردهم، پادشاه فرانسه، بود. موسیقی باله و نیز موسیقی نمایش‌نامه‌های مولیر[۲] را می‌ساخت، و با آثاری همچون آلسست[۳] (۱۶۷۴) و آرمید و رِنو[۴] (۱۶۸۶)، اپرای فرانسوی را بنا کرد. در ضمن رقصندۀ باله هم بود. لولی پسر یک آسیابان بود و تحصیلات چندانی نداشت و نواختن گیتار و ویولن را نیز با کمترین راهنمایی فراگرفت. ابتدا به گروهی از نوازندگان دوره‌گرد پیوست، اما در ۱۶۴۶ شوالیه دو گیز[۵] او را کشف کرد و به فرانسه برد، و در آن‌جا شاگرد آشپز و جزو خدمتکاران مادموازل دو مونپانسیه[۶]، از خویشاوندان پادشاه، شد؛ وقتی بانویش توانایی لولی را در موسیقی دریافت، او را جزو پیشخدمت‌های شخصی و سرپرست گروه زهی خود کرد. لولی در ۱۶۵۲ به خدمت در دربار لوئی چهاردهم درآمد؛ در آن زمان لوئی چهاردهم ۱۴ سال داشت. لولی رقصندۀ باله، و از ویولن‌نوازان گروه «۲۴ ویولن» پادشاه، و آهنگ‌ساز شد. در ۱۶۵۸ باله‌های خود را ساخت، البته او از ۱۶۵۳ در ساخت برخی باله‌ها شرکت داشت که خود پادشاه در آن‌ها می‌رقصید. در ۱۶۶۱ شهروند فرانسه و آهنگ‌ساز گروه موسیقی پادشاه و در ۱۶۶۲ استاد موسیقی خانوادۀ سلطنتی شد. علی‌رغم تمایلات آشکارا همجنس‌بازانه‌اش، که در آن زمان مجازاتش مرگ بود، همچنان از حمایت دربار برخوردار بود. کادموس و هِرمیون[۷]، نخستین اپرای او، در ۱۶۷۳ خلق شد و در این هنگام اجازه‌نامه‌ای سلطنتی به او دادند که اختیار برنامه‌های اپرایی را کلاً به او واگذار می‌کرد و اجازه‌نامۀ قبلی‌ای که به پیِر پرَن[۸] و روبِر کَمبِر[۹] داده شده بود، را بی‌اعتبار می‌کرد. در ۱۹۷۲ آکادمی رویال دو موزیک[۱۰]، نام نخستین اپرا[۱۱]ی پاریس با ضیافت‌های آمور و باکوس[۱۲]، اولین آثار پاستیچّویی، او گشایش یافت. بیشتر اپراهای لولی با همکاری فیلیپ کینو[۱۳]، و بیشتر باله‌های او نیز با همکاری مولیر ساخته شدند. آخرین اپرای کامل او آکیس و گالاته‌آ[۱۴] (۱۶۸۶) نام داشت؛ او تا آن زمان سبک اپرایی فرانسه را دگرگون کرد، اوورتور قراردادی فرانسوی را تکامل بخشید و نوعی رسیتاتیف همراه دکلمه را وارد آن کرد که جایگزین رسیتاتیف قبلی با همراهی هارپسیکورد شد. در ۱۶۸۷ هنگام رهبری یک ته‌دئِوم برای جشن بهبودی پادشاه، با عصای رهبری پای خود را مجروح کرد و از مسمومیت خونی ناشی از آن درگذشت. اپرای آشیل و پولیکسِن[۱۵] ناتمام او را، پاسکال کُلاس[۱۶] تکمیل کرد. از‌جمله آثار اوست:
اپراها تِزه[۱۷] (۱۶۷۵)، آتوس[۱۸] (۱۶۷۶)، ایزیس[۱۹] (۱۶۷۷)، پْسیشه[۲۰] (۱۶۷۸)، پِرسه[۲۱] (۱۶۸۲)، آمادیس دو گُل[۲۲] (۱۶۸۴).
کمدی ـ باله‌ها. همگی با همکاری مولیر، شامل سیسیلی[۲۳]ها (۱۶۶۷)، عاشقان شکوهمند[۲۴] (۱۶۷۰)، و بورژوای اشراف‌منش[۲۵] (۱۶۷۰).
باله‌ها. (برخی احتمالاً با همکاری بوسه[۲۶] و دیگران) بالۀ خشایار[۲۷] (برای اپرای کاوالی[۲۸]، ۱۶۶۰)، بالۀ چهار فصل[۲۹] (۱۶۶۱)، بالۀ موزها (الهگان هنر)[۳۰] (۱۶۶۶)، بالۀ گُل[۳۱] (۱۶۶۹)، پیروزی عشق[۳۲] (۱۶۸۱)، معبد صلح[۳۳] (۱۶۸۵).
موسیقی کلیسایی. میزِرِره[۳۴] (۱۶۴۴)، پلائوده لائِتاره[۳۵] (۱۶۶۸)، دِ پروفوندیس[۳۶] (۱۶۸۳).
- ↑ Giovanni Battista Lulli
- ↑ Molière
- ↑ Alceste
- ↑ Armide et Rénaud
- ↑ Chevalier de Guise
- ↑ Mlle de Montpensier
- ↑ Cadmus et Hermione
- ↑ Pierre Perrin
- ↑ Robert Cambert
- ↑ The Académie Royale de Musique
- ↑ Opéra
- ↑ Les Fêtes de L’ Amour et de Bacchus
- ↑ Philippe Quinault
- ↑ Acis and Galatea
- ↑ Achille et Polyxène
- ↑ Pascal Colasse
- ↑ Thésée
- ↑ Atys
- ↑ Isis
- ↑ Psyché
- ↑ Persée
- ↑ Amadis de Gaule
- ↑ Le Sicilien
- ↑ Les Amants magnifiques
- ↑ Le Bourgeois Gentilhomme
- ↑ Boësset
- ↑ Ballet de Xerxès
- ↑ Cavalli
- ↑ Ballet des saisons
- ↑ Ballet des Muses
- ↑ Ballet de Flore
- ↑ Le Triomphe de L’amour
- ↑ Le Temple de La paix
- ↑ Miserere
- ↑ Plaude Laetare
- ↑ De Profundis