ترکمانچای، شهرستان: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «ترکمانچای، شهرستان (County) Torkamanchay واقع در شمال شرقی ایران در مناطق شرقیِ نیمۀ جنوبی آذربایجان شرقی، به مرکزیت اداری شهر ترکمانچای. ---- رده:جغرافیای ایران رده:آذربایجان شرقی» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
ترکمانچای، شهرستان (County) Torkamanchay | ترکمانچای، شهرستان (County) Torkamanchay | ||
واقع در شمال شرقی [[ایران]] در مناطق شرقیِ نیمۀ جنوبی [[آذربایجان شرقی]]، به مرکزیت اداری [[ترکمان چای|شهر ترکمانچای]]. | واقع در شمال شرقی [[ایران]] در مناطق شرقیِ نیمۀ جنوبی [[آذربایجان شرقی]]، به مرکزیت اداری [[ترکمان چای|شهر ترکمانچای]]. نام ترکمانچای مرکب از دو واژۀ ترکیِ ترکمان/ترکمن و چای (اسم رایج و عام برای رودخانه) است. با توجه به آثار باستانی و تاریخی ناحیه‌ای قدیمی با بیش از 3هزار سال سابقۀ روستانشینی است. [[حمدالله مستوفی|حمداللّه مستوفی]] نام قدیم مرکز این منطقه را دیه‌ترکمان یا دیرخُران دانسته است. به نظر می‌رسد که نام این آبادی از دورۀ [[اتابکان آذربایجان (حک: ۵۳۱-۶۲۲ق)|اتابکان آذربایجان]]، که شماری از طوایف ترکمن در آنجا ساکن شده‌اند، به ترکمان‌کَندی و سپس به ترکمان و ترکمن تغییر یافته است. تعدادی از آبادی‌های شهرستان کنونی ترکمانچای قدمتشان به پس از این دوره و سده‌های 7 و 8ق برمی‌گردد. نام کنونی شهرستان مربوط است به دورۀ متأخر و از نام آبادی و رودخانۀ ترکمانچای اخذ شده است. مهم‌ترین رویداد تاریخی مرتبط با این منطقه مربوط است به پایان دورۀ دوم [[جنگ های ایران و روس|جنگ‌های ایران و روس]] (ذیحجۀ 1241 - شعبان 1243ق) و انعقاد [[ترکمان چای، عهدنامه|قرارداد ترکمانچای]] (در 5 شعبان 1243ق) در خانۀ یکی از اهالی روستای ترکمانچای. به موجب این قرارداد [[ایروان]] و [[نخجوان]] و اوچ کلیسا به روسیه واگذار و 10 [[کرور]] خسارت جنگ به ایران تحمیل شد. در دورۀ معاصر و از زمان تشکیل [[میانه، شهرستان|شهرستان میانه]] (سال 1327ش)، ترکمان یکی از بخش‌های آن بود؛ در سال 1371ش، بخش ترکمانچای (به مرکزیت آبادی ترکمانچای) و مشتمل بر چهار دهستان بوده است؛ در سال 1372ش آبادی ترکمانچای به شهر ارتقاء یافت؛ و نهایتاً براساس مصوبۀ هیأت دولت در 5 اردیبهشت 1403ش بخش ترکمانچای از شهرستان میانه منتزع و به شهرستان تبدیل شد. فرمانداری این شهرستان در 25 مرداد 1403ش افتتاح شده است. | ||
---- | ---- | ||
نسخهٔ ۲۴ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۵۰
ترکمانچای، شهرستان (County) Torkamanchay
واقع در شمال شرقی ایران در مناطق شرقیِ نیمۀ جنوبی آذربایجان شرقی، به مرکزیت اداری شهر ترکمانچای. نام ترکمانچای مرکب از دو واژۀ ترکیِ ترکمان/ترکمن و چای (اسم رایج و عام برای رودخانه) است. با توجه به آثار باستانی و تاریخی ناحیه‌ای قدیمی با بیش از 3هزار سال سابقۀ روستانشینی است. حمداللّه مستوفی نام قدیم مرکز این منطقه را دیه‌ترکمان یا دیرخُران دانسته است. به نظر می‌رسد که نام این آبادی از دورۀ اتابکان آذربایجان، که شماری از طوایف ترکمن در آنجا ساکن شده‌اند، به ترکمان‌کَندی و سپس به ترکمان و ترکمن تغییر یافته است. تعدادی از آبادی‌های شهرستان کنونی ترکمانچای قدمتشان به پس از این دوره و سده‌های 7 و 8ق برمی‌گردد. نام کنونی شهرستان مربوط است به دورۀ متأخر و از نام آبادی و رودخانۀ ترکمانچای اخذ شده است. مهم‌ترین رویداد تاریخی مرتبط با این منطقه مربوط است به پایان دورۀ دوم جنگ‌های ایران و روس (ذیحجۀ 1241 - شعبان 1243ق) و انعقاد قرارداد ترکمانچای (در 5 شعبان 1243ق) در خانۀ یکی از اهالی روستای ترکمانچای. به موجب این قرارداد ایروان و نخجوان و اوچ کلیسا به روسیه واگذار و 10 کرور خسارت جنگ به ایران تحمیل شد. در دورۀ معاصر و از زمان تشکیل شهرستان میانه (سال 1327ش)، ترکمان یکی از بخش‌های آن بود؛ در سال 1371ش، بخش ترکمانچای (به مرکزیت آبادی ترکمانچای) و مشتمل بر چهار دهستان بوده است؛ در سال 1372ش آبادی ترکمانچای به شهر ارتقاء یافت؛ و نهایتاً براساس مصوبۀ هیأت دولت در 5 اردیبهشت 1403ش بخش ترکمانچای از شهرستان میانه منتزع و به شهرستان تبدیل شد. فرمانداری این شهرستان در 25 مرداد 1403ش افتتاح شده است.