متسوتینت
مِتْسوتینت (mezzotint)
در ایتالیایی به‌معنای «نیم‌سایه». باسمه‌ای که به‌روش چاپ تیزابی[۱]، با تراکم سایه‌ها، نه خط‌ها، حاصل شود. این روش در قرن‌های ۱۸ و ۱۹م متداول بود، و بیشتر برای تکثیر نقاشی، به‌ویژه تک‌چهره، به‌کار می‌رفت. در این روش لوح مسی یا فولادی را با ابزار آجداری با نام «غلتانک[۲]»، خراش می‌دادند، و سطح زبر یکنواختی به‌وجود می‌آوردند که جوهر را در خود نگه می‌داشت. در این مرحله با لوح مزبور می‌توانستند باسمۀ سیاه یک‌دستی تولید کنند؛ سپس نقاط مطلوب را «سوهان» می‌زدند تا طیفی از سایه‌های روشن‌تر حاصل شود. از آن‌جا که متسوتینت روشی برای تکثیر تصاویر بود، پس از اختراع عکاسی به‌سرعت از دور خارج شد. متسوتینت را فردی از اهالی اوترخت[۳] با نام لودویگ فون زیگن[۴] (۱۶۰۹ـ۱۶۷۵م) ابداع کرد. از دیگر پیشروان این رشته، شاهزاده روپرت[۵]، خواهرزادۀ چارلز اول[۶] پادشاه انگلستان، درخور ذکر است. بسیاری از اولین دست‌اندرکاران این هنر، انگلیسی بودند و از این‌رو تا پایان قرن ۱۷م، با نام «شیوۀ انگلیسی[۷]» شهرت داشت. جان اسمیت[۸] (۱۶۲۵ـ۱۷۴۲م) از دیگر پیش‌گامان این اسلوب در انگلیس بود، که از روی بیش از ۱۰۰ تک‌چهرۀ گادفری نِلِر[۹] و بسیاری از آثار کوردجو[۱۰] و تیسین[۱۱] گراوور ساخت. جان فِیبر[۱۲] (ح ۱۶۹۵ـ ۱۷۵۶م) که در هلند به‌دنیا آمده، و پدرش نیز خبرۀ متسوتینت بود، صدها متسوتینت از آثار نقاشان معاصرش ساخت. لاپتون گاف[۱۳] (۱۷۹۱ـ۱۸۷۳م) استفاده از فولاد را به‌جای مس رواج داد. برخی از آثاری که به این روش چاپ می‌شدند، رنگین بودند؛ لو بلون[۱۴] (۱۶۶۷ـ۱۷۴۱م) نخستین فردی بود که در این اسلوب با رنگ طبع‌آزمایی کرد.