چ (فیلم سینمایی)

فیلم بلند سینمایی به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا، تولید سال 1392ش. فیلم چ به همراه به وقت شام از حیث جلوه‌های ویژه مهم‌ترین کار حاتمی‌کیا و این فیلم از لحاظ صحنه‌آرایی‌های جنگی (نظامی) از مهم‌ترین آثار تاریخ سینمای ایران است. حاتمی‌کیا در این فیلم ضمن روایتی تاریخی به نقش میانجی‌گری شهید چمران در غائلۀ کردها در نبرد پاوه پرداخته است. این واقعه در دهۀ آخر مرداد 1358 در شهر پاوه رخ داد. نقش شهید چمران را در فیلم چ فریبرز عرب‌نیا بازی کرده و سعید راد (در نقش تیمسار فلاحی)، مریلا زارعی (در نقش هانا)، بابک حمیدیان (در نقش علی‌اصغر وصالی) و مهدی سلطانی (در نقش عنایتی) از دیگر بازیگران اصلی فیلمند. فیلم نخستین بار با حضور در بخش سودای سیمرغ سی و دومین دوره جشنواره فیلم فجر (1392) و به صورت گسترده از 21 اسفند همان سال به نمایش درآمد و همزمان با اقبال تماشاگران و منتقدان سینمایی مواجه شد. این اثر در جشنوارۀ فیلم فجر و جشنوارۀ دفاع مقدس جوایز زیادی را به دست آورد.

زمان فیلم: 90 دقیقه

خلاصۀ داستان در اواخر مرداد سال ۱۳۵۸، مصطفی چمران از طرف دولت موقت مأموریت پیدا می‌کند به پاوه برود و درگیری داخلی به ‌وجود آمده در آن‌جا را خاتمه دهد. سه رأس درگیری مورد نظر را مردم پاوه، پیش‌مرگه‌های حزب دموکرات و رزمندگان پاسدار تشکیل می‌دهند. چمران با تکیه بر نگاه عرفانی و بینش صلح‌جویانه‌اش، هم باید در برابر جسارت و میل به عدالت‌طلبی اصغر وصالی (فرماندۀ پاسداران مستقر در پاوه) مقاومت کند و هم عنایتی (رئیس کردهای شورشی) را قانع کند که دست از درگیری بردارد. وصالی که جوانی پرشور است و روحیه‌ای انقلابی دارد صلح‌طلبی و میل چمران به جلوگیری از برخوردها و ملایمت او را به انفعال تعبیر می‌کند و مدام با او کشمکش دارد. تیمسار فلاحی فرماندۀ نیروی زمینی ارتش هم در این میان نمایندۀ نگرش دیگری به جنگ است و سعی می‌کند اوضاع را طبق تشخیص خود مدیریت کند. چمران همۀ تلاشش را می‌کند که گروه‌های فکری و عقیدتی مختلف را به وحدت و رفتار عاقلانه تشویق کند. اما برخلاف پیش‌بینی‌های او نه عنایتی که رفیق قدیمی او نیز هست پیشنهاد صلح را می‌پذیرد و نه وصالی و هم‌سنگرانش حاضر می‌شوند دست از مقاومت بردارند. بدین ترتیب چمران که دردی عارفانه را در دل تحمل می‌کند، دو روز سخت و طاقت‌فرسا را پشت سر می‌گذارد، در حالی‌که نیروهای معارض در حال تسخیر شهر هستند. تا این که به فرمان مستقیم سید روح‌الله خمینی نیروهای رزمی کافی از مرکز به سرعت به محل اعزام می‌شوند و درگیری‌ها پایان می‌یابد.