فضل وحید حاجی ترنگ‌زایی
| فضل وحید حاجی ترنگ‌زایی | |
|---|---|
| زادروز |
1859م |
| درگذشت | پس از 1935م |
| محل زندگی | مهمند پاکستان |
| ملیت | افغان |
| شغل و تخصص اصلی | مبارز سیاسی |
| گروه مقاله | تاریخ |
فضل وحید حاجی ترنگ‌زایی (1859م- پس از 1935م) Fazl Vahid Haji Tarangzaei
از برجسته‌ترین رهبران مبارز افغانِ ضداستعمار انگلیس. فرزند فضل احمد پیرزاده و از طایفۀ عمرزایی بود. در جوانی در بیش‌تر روستاهای اطراف پیشاور هند نفوذ داشت و از مخالفان سرسخت سیاست استعماری انگلیس در هند بود. در 1900م فضل وحید با کمک چندتن از همفکران خود در پیشاور، «جمعیت حزب‌الله» را به عنوان اولین حرکت سیاسی، اصلاحی و ضداستعماری قوم پشتون تشکیل دادند. در 1908م به اتهام تحریک مردم به شورش بازداشت شد، ولی با ضمانت مالکان بزرگ منطقه آزاد گردید.
فضل وحید در جنگ جهانی اول از رهبران جهادی ضد انگلیس بود. وی به دلیل حمایت از مبارزان هند، به عنوان یکی از اعضای حکومت موقت هند در کابل انتخاب شد. وی در جنگ سوم افغانستان و انگلیس (1919م) نقش ویژه‌ای ایفا کرد. او یک ضدانگلیسی فعال بود و با «جنبش پیراهن سرخ‌ها» همکاری داشت. حاجی در عرصه‌های مختلف به آماده‌سازی مجاهدان مهمند برای مقابله با متجاوزان انگلیس پرداخت؛ از این رو دولت بریتانیا نام او را در فهرست قانون‌ستیزان در صدر دیگر مبارزان آورده بود. در یازدهم مارس ۱۹۳۲ به دلیل تحریک مبارزان مهمند برای مقابله با انگلیسی‌ها روستایش را بمباران کردند. در میانۀ همان سال همراه فرزندانش به کابل رفت و در بستر بیماری افتاد و تا ابتدای سال بعد به همین علت نتوانست به زادگاهش برگردد. در اوت ۱۹۳۵ بار دیگر همۀ مهمندها را به جهاد بر ضد انگلیسی‌ها بسیج کرد.