آگرا
آگْرا (Agra)
| آگرا | |
|---|---|
| نام فارسی | آگرا |
| نام های دیگر | آگره |
| نام پیشین | اکبرآباد |
| نام لاتین | Agra |
| کشور | هند |
| ایالت | اوتارپرادش |
| موقعیت | شمال هند، کنار رود جمنا، به فاصله ۱۶۰کیلومتری جنوب شرقی دهلی |
| جمعیت | 1,585,704 نفر (2011م) |
| تولیدات و صنایع مهم | کفش، کالاهای شیشه ای، صنایع دستی، و قالی |
| بناهای مهم | تاج محل |
(یا: آگْرِه؛ نام سابق: اکبرآباد) شهری در ایالت اوتارپرادش[۱]، در شمال هند[۲]، کنار رود جمنا[۳]، به فاصلۀ ۱۶۰کیلومتری جنوب شرقی دهلی[۴]، 1,585,704 نفر جمعیت دارد (2011م). از مراکز بزرگ جهانگردی و بازرگانی است و کفش، کالاهای شیشه‌ای، صنایع دستی، و قالی تولید می‌کند. محل تلاقی خطوط راه‌آهن است و دانشگاه آن از مراکز بزرگ آموزشی هند به‌شمار می‌رود. آگرا که بسیار پیش از ورود مسلمانان وجود داشته است، زمانی اکبرآباد خوانده می‌شد و در دوران باستان دارای برج و بارو و از مواضع مستحکم راجپوت[۵]ها بود. شهر کنونی آگرا را جلال‌الدین اکبرشاه (۹۶۳ـ۱۰۱۴ق/۱۵۵۶ـ۱۶۰۶م) ساخته است. اما محمد ظهیرالدین بابر در ۹۳۲ق/۱۵۲۶م این ناحیه و شهر قدیمی را تصرف کرد و از همان زمان پایتخت تیموریان هند شد و پس از احداث شهر جدید، تا ۱۰۶۸ق/۱۶۵۸م پایتخت این دولت بود. تیموریان هند آثار برجسته‌ای را در این شهر باقی گذاشته‌اند، که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از سرخ‌قلعه، مسجد جمعه، مسجد موتی (مسجد مروارید)، آرامگاه اعتمادالدولۀ تهرانی، و از همه مهم‌تر بنای مجلل تاج محل. پس از تشکیل ایالت غرب در دوران استعمار، این شهر از ۱۲۵۲ـ۱۲۷۴ق/۱۸۳۶ـ۱۸۵۸م و پس از سرکوب شورش سپاهیان هند، مرکز ایالت مزبور بود. بریتانیا در ۱۸۷۷م آگرا و اوده[۶] را به هم ملحق کرد و در ۱۹۰۲م آن را ایالات متحدۀ آگرا و اوده نامید، که در ۱۹۵۰م به نام اوتارپرادش موسوم شد.