آلمانی، معماری
آلمانی، معماری (German architecture)
معماری آلمان، که در اوایل دوران پیدایش، معماری اتریش و چکسلوواکی سابق را نیز دربر می‌گیرد. از دوران اشغال رومی‌ها شواهد اندکی باقی مانده است. نخستین بناهای مهم به دوران امپراتوری شارلمانی[۱] (۷۴۲ـ۸۱۴م) بازمی‌گردد؛ نمازخانۀ آخن[۲] (۸۰۵م) از آن جمله است.
معماری رمانسک (رومی‌وار). سبک رمانسک[۳] آلمانی براساس کلیسای صومعۀ سن ریکیه[۴] در سنتولا[۵] (۷۹۹م) پدید آمد و در کلیساهای جامع ماینتس[۶] (۱۰۸۱م) و وُرمس[۷] (ح ۱۱۷۵م)، و در بسیاری از کلیساهای رومی‌وار شهر کلن[۸] (با شکل قوس سه‌پره[۹] در انتهای شرقی بنا) که تا زمان تخریب این شهر در جنگ جهانی دوم باقی بود، به اوج خود رسید.
معماری گوتیک. سبک گوتیک[۱۰] آلمانی از گوتیک شمال فرانسه مشتق شد، اما هویت خاص خود را یافت، و عناصری از کلیساهای چندراهه[۱۱] وستفالی[۱۲] و باواریا را وام گرفت؛ این کلیساها راهه[۱۳]های جانبی هم‌ارتفاع با شبستان[۱۴] داشتند. در معماری گوتیک عناصری نیز از بناهای آجری شهرداری‌های شمال آلمان، ازجمله نمونۀ مربوط به اواخر قرن ۱۴م در تورون[۱۵] (اکنون جزئی از لهستان)، نیز به عاریت گرفته شد. این شیوه از سن الیزابت[۱۶] در ماربورگ[۱۷] (۱۲۳۷م) ـ کلیسایی چندراهه با انتهای شرقی به‌شکل قوس سه‌پرّه، و ویژگی‌های معماری گوتیک فرانسوی شمالی ـ تا انتهای شرقی کلیسای جامع کلن (۱۲۴۸م) به شیوۀ گوتیک متعالی[۱۸] ناب، در تغییر است.
معماری رنسانس. سبک رنسانس[۱۹] در آلمان تأثیر پراکنده‌ای داشت، و جنگ سی‌ساله[۲۰] (۱۶۱۸ـ۱۶۴۸) در آن وقفه ایجاد کرد. اما کارهای الیاس هول[۲۱] (۱۵۷۳ـ۱۶۴۶)، به ویژه ساختمان شهرداری در آوگسبورگ[۲۲] (۱۶۱۵ـ۱۶۲۰) درخور توجه‌اند.
معماری باروک و روکوکو. حدود ۱۷۰۰، باروک[۲۳] ایتالیایی به جنوب آلمان راه یافت، و در کارهای فیشر فون ارلاخ[۲۴] و هیلدبرانت[۲۵] در وین[۲۶]، و در پاویون تسوینگر[۲۷] در درسدن[۲۸] (۱۷۰۹)، کار ماتئوس پوپلمان[۲۹] (۱۶۶۲ـ۱۷۳۶) به اوج خود رسید. در ساخت کلیسا، برادران کوسماس[۳۰] (۱۶۸۶ـ۱۷۳۹) و اکید[۳۱] (۱۶۹۲ـ۱۷۵۰) مهارت داشتند؛ آزام[۳۲]، بنای کوچک سن جان نپوموک[۳۳] را در مونیخ (۱۷۳۳ـ۱۷۴۶) ساخت که شاهکاری از باروک آلمانی بود. بالتازار نیومان[۳۴] بر پیشینیان خود در سبک باروک پیشی گرفت و شاهکاری همچون کاخ وورتسبورگ[۳۵] (۱۷۲۰ـ۱۷۴۴) را در سبک روکوکو[۳۶] پدید آورد.
معماری نئوکلاسیک. سبک نئوکلاسيک[۳۷] در شمال آلمان در واکنش به زیاده‌روی‌های سبک روکوکو پدید آمد، و نخست در طرح‌های فریدریش گیلی[۳۸] (۱۷۷۲ـ۱۸۰۰) و سپس در کار کارل فریدریش شینکل[۳۹]، که بیشتر در برلین فعالیت می‌کرد، و لئو فون کلنتسه[۴۰] (۱۷۸۴ـ۱۸۶۴) در مونیخ، تجلی یافت. موزۀ نگارخانۀ قدیمی[۴۱] (۱۸۲۶ـ۱۸۳۶)، کار کلنتسه، از نمونه‌های تأثیرگذار در زمینۀ ساخت موزه است. کلنتسه در سبک‌های دیگری جز نئوکلاسی‌سیسم نیز طبع آزمود، و کارهای او نقطۀ شروع رهیافت التقاطی در معماری آلمان بود، که تا پایان قرن تداوم داشت.
قرن ۲۰. در آغاز قرن ۲۰ بسیاری از ایده‌های اصلی معماری مدرن در آلمان پدیدار شد. زیباشناختی[۴۲] ماشینی پتر بِرنس[۴۳] به پیدایش مدرسۀ باوهاوس[۴۴] و کارهای اولیۀ والتر گروپیوس[۴۵] و میس وان در روهه[۴۶] انجامید که بعدها از نشانه‌های سبک بین‌المللی[۴۷] قلمداد شد. اکسپرسیونیسم[۴۸] در معماری نیز از بِرنس تأثیر پذیرفت، و اریک مندلزون[۴۹] و هانس پولتسیش[۵۰]۵۰ (۱۸۶۹ـ۱۹۳۶) آن را تکامل بخشیدند. بیشتر این معماران در سال‌های پیش از جنگ جهانی دوم، آلمان را ترک کردند و میدان را به نئوکلاسی‌سیسم دیکتاتورمآبانه[۵۱] آلبرت اسپیر[۵۲]، معمار نازی، واگذاشتند. در سال‌های بازسازی پس از جنگ، شهرهای بسیاری به‌سبک مدرن غیرمتعارف بازسازی شدند؛ مرکز تاریخی درسدن تنها مورد استثنا بود. اما صداهای متمایزی نیز به گوش رسید که هانس شارونِ[۵۳] اکسپرسیونیست یکی از آن‌ها بود؛ ارکستر فیلارمونیکِ برلین[۵۴] (۱۹۵۶ـ۱۹۸۳) شاهکار اوست. در طی دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰، کارهای اوسوالد ماتیاس اونگرز[۵۵] و یوزف پاول کلای‌هاوس[۵۶] به سبب خلق نوعی فُرم خردگرا[۵۷]ی تغزلی[۵۸] درخور توجه‌اند. موزۀ معماری آلمان[۵۹]، فرانکفورت (۱۹۷۹ـ۱۹۸۴)، کار اونگرز، نمونۀ گزیده‌ای است از این دست.
- ↑ Charlemagne
- ↑ Aachen
- ↑ Romanesque
- ↑ St Riquier
- ↑ Centula
- ↑ Mainz
- ↑ Worms
- ↑ Cologne
- ↑ trefoil-shaped
- ↑ Gothic
- ↑ hall churches
- ↑ Westphalia
- ↑ aisle
- ↑ nave
- ↑ Torun
- ↑ St Elizabeth
- ↑ Marburg
- ↑ High Gothic
- ↑ Renaissance
- ↑ Thirty Years\' War
- ↑ Elias Holl
- ↑ Augsburg
- ↑ baroque
- ↑ Fischer von Erlach
- ↑ Hildebrandt
- ↑ Vienna
- ↑ Pavilion Zwinger
- ↑ Dresden
- ↑ Matthaeus Pöppelmann
- ↑ Cosmas
- ↑ Eqid
- ↑ Asam
- ↑ St John Nepomuk
- ↑ Balthasar Neumann
- ↑ Würzburg
- ↑ rococo
- ↑ neoclassic
- ↑ Friedrich Gilly
- ↑ Karl Friedrich Schinkel
- ↑ Leo von Klenze
- ↑ Alte Pinakothek
- ↑ aesthetic
- ↑ Peter Behrens
- ↑ Bauhaus
- ↑ Walter Gropius
- ↑ Mies van der Rohe
- ↑ international style
- ↑ expressionism
- ↑ Erich Mendelsohn
- ↑ Hans Pöelzig
- ↑ totalitarian
- ↑ Albert Speer
- ↑ Hans Scharoun
- ↑ Berlin Philharmonic Orchestra
- ↑ Oswald Mathias Ungers
- ↑ Joseph Paul Kleihues
- ↑ rationalism
- ↑ lyrical
- ↑ German Architecture Museum