باغ در باغ (کتاب)
باغ در باغ (کتاب)
گزیده‌ای از مجموعه مقالات، یادداشت‌ها و گفتوگوهای هوشنگ_گلشیری در زمینه‌ی ادبیات، سینما و فرهنگ. این کتاب نخستین بار در پاییز 1378، در دوجلد و مجموعا 868 صفحه، توسط انتشارات نیلوفر منتشر شد. گلشیری علاوه بر شهره بودن به داستاننویسی درجه یک و نیز به منزله‌ی برجسته‌ترین مدرس داستاننویسی ایران، به دلیل اشرافش بر ادبیات معاصر و مطالعات بسیارش در متون گذشته، به ویژه در زمینه‌ی نثر، دستی توانا هم در نقد و تحلیل داشت. پارهای از بهترین مقالات او درباره‌ی شعر و داستان، در این مجموعه‌ی دو جلدی جمع‌آوری و در 7 فصل تدوین شده است.
جلد نخست مجموعه، شامل دو فصل با عناوین «در نقد شعر» و در «نقد داستان» می‌شود. گلشیری در فصل اول، در چندین مقاله که پیش‌تر در نشریاتی چون جنگ اصفهان، پیام نوین، مفید و دنیای_سخن منتشر شدهاند ضمن بررسی و تحلیل شعر و آثار شاعرانی چون پرویز ناتل خانلری، نیما_یوشیج، احمد_شاملو، مهدی_اخوان_ثالث و فروغ فرخزاد به بیان دیدگاه‌های خود درباره‌ی شعر معاصر پرداخته. او در این مقالات با ارجاع مدام به متون کهن فارسی و ادبیات شرق و غرب نشان می‌دهد که اشراف کاملی بر کلیت ادبیات دارد. در فصل دوم، مقاله‌ی نسبتا بلند اول (با عنوان سی سال رمان‌نویسی) بررسی اجمالی سه کتاب بوف_کور (هدایت)، ملکوت (بهرام_صادقی) و سنگ_صبور (صادق_چوبک) است. و عجیب این‌که گلشیری این سه داستان را در یک خط دیده. یادداشت‌ها، نقدها و مقالات بعدی این فصل به موضوعات، اشخاص و آثاری چون بورخس، سیاحتنامه‌ی ابراهیم‌بیگ، جمالزاده و داستاننویسی جدید، داش آکل، سه_قطره_خون، کلیدر، احمد_محمود، آموزش داستاننویسی، تاثیر ادبیات کهن بر ادبیات معاصر، رمان سمفونی_مردگان، ساختار نمایشی و طرح و قصه در داستان کوتاه و بزرگ علوی پرداخته است. این مقالات، یا نوشتارهایی بوده‌اند که به صورت مستقل به عنوان نقد و تحلیل به نشریات سپرده شدهاند یا گفتار سخنرانی گلشیری در مراکز فرهنگی خارج از ایرانند که غالبا نشریات فارسی دهه‌های 1360 و 1350 آنها را منتشر کرده‌اند. اهمیت این مقالات، علاوه بر نقد و بررسی‌های مفصلی چون نقد کلیدر دولت‌آبادی یا سمفونی مردگان عباس معروفی، در مقالاتی است که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به تبیین علمی داستاننویسی و مسائل مربوط به این حوزه پرداخته‌اند.
در جلد دوم این کتاب طی فصل‌هایی با عناوین "چند یادداشت"، "یاد یاران"، "در باب ادب کهن"، "سینمای معاصر" و "گفتگوها" 21 مقاله و یادداشت درج شده که به پارهای از مهم‌ترینشان اشاره می‌کنیم. اولین مقاله‌ی این جلد مقدمه‌ای است که گلشیری بر کتاب 8 داستان (که شامل 8 داستان به انتخاب گلشیری از اکبر سردوزآمی، رضا صفدری، قاضی_ربیحاوی، اصغر_عبداللهی، محمد_محمدعلی، علی‌محمد اسفندیاری، صمد طاهری و ناصر زراعتی می‌شود) نوشته است. در دو مقاله‌ی بعدی فصل اول، با مقدمه‌ای مختصر، نخست چند شعر از عبدالعلی عظیمی و بعد به همین منوال چند شعر از رضا_چایچی معرفی و ارائه شده. فصل بعدی این جلد، یادنامه‌هایی است برای بهرام صادقی، مهدی اخوان ثالث و احمد_میرعلایی. در فصل سوم این جلد نیز دو مقاله‌ی مهم با عناوین "روایت خطی: منابع شگردهای داستاننویسی در ادبیات کهن" و "شکست روایت خطی: منابع شگردهای داستاننویسی در ادبیات کهن" درج شده که پیش‌تر در شماره‌های 12 و 13 مجله‌ی تکاپو (1373) چاپ شدهاند. گلشیری در این فصل، ضمن مقاله و پیوست و جوابیههایی که در تاریخ‌های 3 ، 24 و 31 خرداد 1375 در روزنامه‌ی سلام منتشر شدهاند از منظری زبان‌شناختی به اشکالات ترجمه‌ی بهاءالدین_خرمشاهی از قرآن کریم پرداخته است. فصل بعدی، سه مقاله‌ی سینمایی گلشیری است که بر آثار مسعود_کیمیایی، علی_حاتمی و مجموعه‌ی تلویزیونی دایی‌جان ناپلئون نوشته شده است. و نهایتا فصل آخر این کتاب مشتمل بر 6 گفت‌وگو با گلشیری است که طی دهه‌های 1340 تا اواسط 1370 توسط افرادی چون قاسم هاشمی‌نژاد، محمدعلی_سپانلو، فرج سرکوهی، علی‌اصغر شیرزادی، محمد تقوی و حسین نوش‌آذر صورت گرفته. یکی از این گفت‌وگوها توسط دانشجویان دانشگاه پهلوی شیراز، طی سه نشست، در نیمه‌ی دوم اسفند 1348 انجام شده. در مجموع، موضوع غالب گفتوگوهای این فصل داستاننویسی و مسائل مربوط به این زمینه است.
چاپ ششم این کتاب در سال 1397 منتشر شده است.