اتروسک، هنر

اِتْروسْک، هنر (Etruscan art)

خیمرای آرتسو، مجسمه برنزی اتروسک

هنر ساکنان اتروریا، بخش مرکزی ایتالیا، تمدنی شکوفا از قرن ۸ تا ۲پ‌م. اتروسک‌ها در مجسمه‌سازی، نقاشی، سفالگری، فلزکاری، و جواهرسازی به کار تولید مشغول بودند. تابوت‌های سفالین اتروسکی (مقبره‌های سنگی)، که نقش‌های برجسته‌ای روی آن‌ها حکاکی می‌شد و بر بالایشان تصویر مردگان ـ در حالی‌که بر یک آرنج تکیه داده بودند ـ گذاشته می‌شد، بر رومیان بعدی و مسیحیان اولیه تأثیر نهاد. بیشتر نمونه‌های نقاشی اتروسکی از آرامگاه‌های حفاری‌شده به‌دست آمده‌اند. بر دیوارهای این آرامگاه‌ها صحنه‌هایی از زندگی روزمره، اسطوره‌ها، و شعایر تدفین ترسیم شده است که معمولاً رنگ‌های درخشان و سبکی پرتحرک و سرزنده دارند. صحنه‌های خوش‌گذرانی، رقص، شنا، ماهی‌گیری، و بازی خاطرۀ مردمی سرشار از اعتماد به نفس را در ذهن برمی‌انگیزند که از زندگی در حد کمال لذت می‌بردند، و حتی پس از مرگ نقش خود را در حالتی شادمانه و آکنده از سرخوشی ترسیم می‌کردند. زوال تمدن آنان، که براثر گسترش روم در سایه قرار گرفت، در هنر بعدی آنان منعکس است؛ هنری که شادی زندگیِ آغازینش را از دست می‌دهد و عبوس می‌شود. تأثیرهای ناشی از یونان باستان و خاورمیانه، همانند تأثیرهای حاصل از فرهنگ ویلّانوواییِ مربوط به پیش از «عصر آهن»، کاملاً روشن و آشکار است، اما شکوفایی کامل هنر اتروسکی نشان‌دهندۀ ترکیب منحصربه‌فردی از سنّت‌های موجود و نوآوری هنری است، و این ترکیب بعدها تأثیر شگرفی بر رشد و گسترش هنر غربی نهاد. جورج دنیس در قرن ۱۹ کتابی نوشت با عنوان شهرها و گورستان‌های اتروریا و در آن گزارشی راجع به گورستان‌های اتروریا عرضه کرد. پس از برداشته‌شدن سنگ‌ها از روی آرامگاه‌ها چندین هزار ظرف و گلدان با نقش و نگارهای سیاه و سرخ که از واردات آتن بودند، به دست آمد که اساس مجموعه‌های ظروف بسیاری از موزه‌های اروپا را تشکیل دادند. وِجوود ظروف سفالین اتروریا را می‌ستود و کارهای سفالین و لعابی خود را در مرکز سفالگری انگلستان با عنوان اتروسکی نام‌گذاری کرد.

---