توکل اسماعیلی
توکل اسماعیلی (قزوین 1302- تهران 1373ش)
مجسمه‌ساز ایرانی. او هنرمندی خود‌آموخته بود. پدرش، علی‌اصغر اسماعیلی، مسگر بود و توکل از کودکی کار کردن با فلز و لحیم‌کاری را نزد او آموخت و با ضایعات فلزی کارگاه پدرش، پرنده‌های کوچک می‌ساخت. در بیست و پنج سالگی به تهران مهاجرت کرد و بیشتر از سی سال به عنوان مستخدم دانشکده‌ی هنرهای زیبا به کار مشغول بود. او در محیط دانشگاه، ضمن همکاری با دانشجویان، به ساخت کارهای حجمی، ماکت و آثار هنری‌اش می‌پرداخت. در کارهای فنی، قالب‌سازی، جوشکاری، و فراهم‌کردن لوازم اولیه‌ی مجسمه‌سازی به دانشجویان کمک می‌کرد. اسماعیلی در دانشکده مورد حمایت و راهنمایی اساتید، و در رأس همه‌ی آنها، پرویز_تناولی، قرار گرفت.
اولین نمایشگاه انفرادی اسماعیلی که مجسمه‌های گلین بود، به تشویق مدیر گالری سیحون (معصومه سیحون) برگزار شد که مورد توجه بازدیدکنندگان قرار گرفت (1346) و به دنبالش، در فاصله‌ی 1347 تا 1349 هم در همین گالری آثارش را به نمایش گذاشت. بعد از برگزاری دو نمایشگاه انفرادی در گالری لیتو (تهران) و شرکت در دو نمایشگاه گروهی در نمایشگاه بین‌المللی (1352) و همچنین نمایشگاه وزارت کار (1354)، آثارش از طرف دفتر مخصوص، در کنار هنرمندان نوپرداز ایرانی به بال سوئیس ارسال شد و مورد توجه و استقبال بازدیدکنندگان قرار گرفت. او در ایران دائما از تهران و شهرستان‌های مختلف سفارش مجسمه می‌گرفت. از جمله کارهای مهم اسماعیلی می‌توان به دو مجسمه‌ی سه متری با موضوع «رستم و دیو سپید» و یک مجسمه‌ی 10متری به نام «رستم و سهراب» (برای استادیوم آزادی) اشاره کرد. اسماعیلی در سال 1357 آثار تازه‌‌اش را در گالری سیحون ارائه کرد. او در این نمایشگاه، مجسمه‌هایی با ارتفاع و حجم زیاد کار کرده بود. او که در کارش از تجربه‌ی روزمره الهام می‌گرفت، با توجه به آیین "رمی_جمره" در مراسم حج، مجسمه‌ای از شیطان بر بلندی ساخته بود که انسان‌هایی بلندقامت بر او سنگ می‌انداختند. یکی دیگر از کارهای مهم او، فوتبالیست‌هاست که به سفارش شهرداری تهران در سال‌های پس از انقلاب ساخته و در پارک ورزش (روبه‌روی کوی نویسندگان) نصب شده است.
اسماعیلی مجسمه‌هایش را در کشورهای ایتالیا، آلمان، انگلیس، بلژیک، ترکیه و سوئیس به نمایش گذاشته و جوایز و مدال‌هایی نیز کسب کرده است. از دیگر آثار او می‌توان به درخت مقدس در پارک ملت تهران و مجسمه‌های فلزی بز در پارک جمشیدیه و دانشکده‌ی هنرهای زیبا اشاره کرد. از وی بیشتر از 150 اثر به جا مانده است.
منابع:
- http://yon.ir/zaAmt
- نودسال نوآوری در هنر تجسمی ایران، جواد مجابی؛ پیکره: 1395