آیرونساید، سر ادموند (۱۸۸۰ـ۱۹۵۹)
آیرونساید، سر اِدموند (۱۸۸۰ـ۱۹۵۹)(Ironside, Sir Edmond)
از معروف‌ترین فرماندهان نظامی انگلیس. آیرونساید جوان‌ترین سرلشکر در زمان خود در ارتش بریتانیا بود که رتبۀ شوالیه‌گری خود را در ۳۹سالگی گرفت. نخستین مأموریت مهمش نظارت بر عقب‌نشینی نیروهای بریتانیا از لشکرکشی نافرجام در آرخانگلسک در اکتبر ۱۹۱۸ـ سپتامبر ۱۹۱۹ بود. سپس عقب‌نشینی سربازان انگلیسی و یونانی از آسیای صغیر در ژوئیه ـ اوت ۱۹۲۰ به فرماندهی او انجام گرفت. (۱۹۲۰ـ۱۹۲۱) پس از آن، فرماندهی نیروهای انگلیسی را در شمال ایران برعهده داشت. آخرین مأموریت وی در خاورمیانه فرماندهی کل نیروهای انگلیسی در بین‌النهرین بود. بعد از آن، در اروپا فرماندار کل جبل‌طارق شد و نهایتاً چهار سال (۱۹۲۲ـ۱۹۲۶) فرماندهی دانشکدۀ ستاد جنگ انگلیس را برعهده داشت. و در ۱۹۴۰ با درجۀ ارتشبدی رئیس کل ستاد ارتش بریتانیا شد. شاید مهم‌ترین شغل وی که آثار مهمی نیز در ایران داشت، فرماندهی نیروهای انگلیسی در شمال ایران بود. وی وظیفۀ مهم خروج نیروهای نظامی خسته را از جنگ انگلیس با بلشویک‌ها به خوبی انجام داد. این کارِ مشکل، همزمان با بازدیدی بود که وی از اردوگاه قزاقان ایرانی از آقابابای همدان به عمل آورد. انگلیسی‌ها که درپی ایجاد حکومت مرکزی مقتدری برای جانشینی نیروهای خارجی در ایران بودند، نیروهای قزاق را از فرماندهان روسی پاک کردند و آیرونساید، با توصیۀ سر اردشیر ریپورتر، رضاخان قزاق را به فرماندهی این نیروها گمارد که مقدمۀ ظهور رضاخان سردار سپه و تشکیل حکومت پهلوی شد. از وی کتاب خاطراتی به نام شاهراه فرماندهی باقی مانده که بعدها به کوشش فرزندش لُرد آیرونساید در ۱۹۷۲ در لندن چاپ و منتشر شده است.