ابن صوری، رشیدالدین (صور ۵۷۳ـ۶۳۹ق)

رشیدالدین بن صوری;
زادروز	صور ۵۷۳ق;
درگذشت	۶۳۹ق
ملیت	لبنان
شغل و تخصص اصلی	پزشک
شغل و تخصص های دیگر	گیاه‌شناس
آثار	الادویة المفردة (اکنون در دست نیست)؛ الادویة المفردة؛ تذکرة الکحالین (تنها اثر بازمانده از ابن صوری)؛ الّردُّ علی کتاب التاج البلغاری فی الادویة المفردة؛ تعالیق و فوائد و وصایا طبیة
گروه مقاله	پزشکی

(رشیدالدین ابومنصور بن ابی الفضل بن علی صوری) گیاه‌شناس و پزشک. در صور زاده شد، احتمالا در نوجوانی به دمشق رفت و به شاگردی موفق‌الدین عبدالعزیز سُلّمی، طبیب دمشقی، درآمد. کتب طب را نزد ابن یوسف بغدادی خواند. سپس به بیت‌المقدس رفت و به شاگردی ابوالعباس جیانی درآمد و هم‌زمان در بیمارستان شهر نیز طبابت می‌کرد. برای افزودن بر دانش‌ گیاه‌شناسی خود، به سفر پرداخت. نوادۀ او، علی بن یوسف تنوخی، او را در این سفرها همراهی می‌کرده است. ابن صوری در سفر ملک عادل ابوبکر احمد ایوبی به مصر همراه او شد و از آن پس پزشک مخصوص او شد و در درمان مجروحان جنگ‌های صلیبی نقش مؤثری داشت. به دمشق بازگشت و ریاست امور پزشکی این شهر را در دست گرفت. او را می‌توان نخستین گیاه‌شناس مدرن دانست؛ زیرا برای شناسایی گیاهان مختلف سفرهای طولانی به مناطقی ازجمله لبنان، عراق، ارمنستان، انطاکیه، آناتولی، قبرس، رودس و سیسیل و دیگر جاها کرد؛ از طرفی گیاهان را در سه مرحلۀ رشد، یعنی آغاز رشد، کامل‌شدن رشد و زمان باروری و در آخر خزان و خشک‌شدن گیاه، را مطالعه و نقاش همراه او در این سفرها آن‌ها را به تصویر درمی‌آورد و این نخستین دایرةالمعارف مصور گیاهان در دنیای عرب بود. متأسفانه این اثر عظیم با نام الادویة المفردة اکنون در دست نیست، اما گویا تا مدت‌ها مرجع دانشمندان اروپایی بوده است. اثر نوادۀ او با نام کتاب الاشرف فی صناعة‌الدریاق که در آن تجربه‌های علمی تنوخی در سفرهایش آمده است شاید بتواند ادعایی بر کارهای مهم ابن صوری باشد. آثار ابن صوری عبارت‌اند از الادویة المفردة، تذکرة الکحالین (تنها اثر بازمانده از ابن صوری)، الّردُّ علی کتاب التاج البلغاری فی الادویة المفردة و تعالیق و فوائد و وصایا طبیة. میان ابن صوری و ابن اصیبعة رابطۀ دوستی علمی خوبی بوده است، اما گویا با ابن بیطار، هم‌عصر و همشهری خود، میانۀ خوبی نداشته است؛ زیرا ابن بیطار در اثرش هیچ نامی از او نبرده است.