شمس پهلوی
شمس پهلوی (تهران 1296- کالیفرنیا 1374ش)
(با نام اصلی: خدیجه، ملقب به شمس‌الملوک) اولین فرزند رضاشاه از دومین همسرش ملکه تاج‌الملوک آیرملو، و خواهر بزرگ‌تر محمدرضا پهلوی. پدرش افسری ساده از سپاهیان قزاق و مادرش، دختر بزرگ میرپنج تیمورخان آیرملو از خانواده‌های بزرگ نظامی و مهاجر بود. او از همان ابتدا، مورد توجه خاص مادر و به خصوص پدرش بود. از آن‌جا که بعد از تولدش پدرش به موفقیت‌های سیاسی و نظامی دست یافت، به محض رسیدن به سلطنت او را شمس‌الملوک لقب داد.
اگرچه سه سال پس از تولدش، اشرف و محمدرضا نیز متولد شدند، اما او همچنان مورد توجه پدر و مادرش بود و همین رفتار باعث می‌شد که نسبت به بقیۀ فرزندان خانواده زورگوتر باشد و خواسته‌اش اجابت شود و در آینده نیز تبدیل به زنی جاه‌طلب شود. او طبق روال معمول، در مجیط دربار همراه با تعدادی از فرزندان نخبگان سیاسی و درباری توسط معلمان خصوصی تربیت و پرورش یافت و کمتر با محیط جامعه و بیرون در ارتباط بود. شمس برخلاف مادر و خواهرش، به امور سیاسی کاری نداشت. حتی به همین دلیل، در وقایع ملی شدن صنعت نفت مورد اعتراض قرار نگرفت و دکتر مصدق در جلسه ۴ خرداد ۱۳۲۹ش از او به خاطر عدم دخالت تشکر هم کرد. او در امور اقتصادی زیاد فعالیت داشت و همواره در پی کسب ثروت بیشتر بود؛ اموری همچون تجارت الماس، تجارت ماشین و راه‌های مختلف دیگر برای نیل به این هدف. شمس پهلوی در سراسر جهان ویلاها و کاخ‌های متعددی داشت.
او رئیس کانون بانوان ایران بود که در اردیبهشت ۱۳۱۴ش از سوی رضاشاه برای پیشبرد و اجرای اهدافش در خصوص کشف حجاب ایجاد کرده بود. در زمان سلطنت برادرش، او رئیس سازمان شیر و خورشید سرخ ایران بود که از 1301ش تشکیل شده بود و تا پایان این سلسله، این سمت را به صورت ظاهری حفظ کرد.
شمس پس از سپری کردن تحصیلات رایج در آن زمان، در ۱۳۱۶ش با فریدون جم ازدواج کرد، اما پس از استعفای رضاشاه از پادشاهی در ۱۳۲۳ش از او جدا شد. مدتی بعد با عزت‌الله مین‌باشیان آشنا شد و در ۱۳۲۴ش در قاهرۀ مصر با او ازدواج کرد. همسر جدیدش نام و نام خانوادگی‌اش را به مهرداد پهلبد تغییر داد. شمس که از زمان حیات پدرش به مسیحیت علاقه داشت، پس از ازدواج با عزت‌الله مین باشیان به مسیحیت گروید.
با آغاز انقلاب اسلامی، بسیاری از پروژه‌های اقتصادی شمس متوقف شد. او و خانواده‌اش در 19 شهریور ۱۳۵۷ کشور را ترک کردند و مدتی در کشور ترینیداد و توباگو در منطقۀ کارائیب ساکن شدند. سپس به امریکا رفتند.
شمس سرانجام در اسفند ۱۳۷۴ در ۷۸ سالگی به علت ابتلا به سرطان در سانتا باربارا واقع در جنوب كالیفرنیا درگذشت و طبق آیین مسیحیت، آن جا به خاک سپرده شد.