آبله
آبله (smallpox)
بیماری حاد و بسیار مسری ویروسی که علائم آن عبارت‌اند از درد، تب، استفراغ و جوش‌هایی که پس از بهبود، جای آن به‌صورت سوراخ‌هایی باقی می‌ماند. برنامه‌های گسترده واکسیناسیون، این بیماری اغلب کشنده را ریشه‌کن ساخته است. آبله را احتمالاً نخستین‌بار صلیبیونی که به اروپا باز‌می‌گشتند به این قاره بردند و با رواج سفرهای دریایی، کاشفان و مستعمره‌نشینان آن‌جا در دنیای جدید شیوع یافت. آبله تا حدود ۱۸۰۰ که واکسن آن را ادوارد جِنِر[۱] کشف کرد در اروپا شایع بود، و در آسیا نیز نوع مهلکی از بیماری (واریولا ماژور) جان ۳۰ درصد بیماران را می‌گرفت تا این‌که از ۱۹۶۷ به‌بعد و درنتیجۀ مبارزات سازمان بهداشت_جهانی این بیماری در ۱۹۸۰ به‌طور کامل ریشه‌کن شد. تخمین می‌زنند که این مبارزات ۳۰۰میلیون دلار (۲۰۰میلیون پوند) هزینه دربرداشته و تاکنون بزرگ‌ترین موفقیت این سازمان بوده است. هنگامی‌که این بیماری هنوز شایع بود برای ممانعت از شیوع آن تمهیداتی صورت می‌گرفت، چنان‌که قربانیان قرنطینه می‌شدند و پزشکان سعی می‌کردند تا تمامی کسانی را که در تماس با بیمار بوده‌اند ردیابی و واکسینه کنند و درعین حال، همگی آنان را از دیگران جدا نگه دارند. افرادی که در معرض خطر قرار داشتند نیز واکسینه می‌شدند و خانه‌های آلوده و مواد مسری، ضدعفونی می‌شد. واکسینه‌کردن افرادی که یک تا دو روز از تماس قطعی آنان با بیماران می‌گذشت از شدت بیماری می‌کاست. واکسیناسیون پیش از ابتلا، مصونیت آنی و کامل تا حدود دو یا سه سال و اگر نگوییم در سراسر عمر، اما تا سال‌ها مصونیت نسبی ایجاد می‌کند. برقراری نظام واکسیناسیون اجباری در ۱۸۵۳، همراه با اقدامات پیشگیرانه بهداشتی پیشرفته، رواج معاینه بهداشتی دریانوردان و کسانی که وارد کشور می‌شدند و افزایش دانش پزشکی نسبت به ماهیت آلودگی‌ها، به‌تدریج به ریشه‌کنی آبله در انگلیس انجامید. در ۱۹۴۸ واکسیناسیون آبله اختیاری شد. در ژوئن ۱۹۹۶، سازمان بهداشت جهانی با ازبین‌بردن همۀ آثار ویروس آبله تا پایان قرن موافقت کرد. این کار از طریق نابودکردن ۴۰۰ نمونۀ باقی‌مانده از واریولا صورت می‌گرفت که در فریرزهای مخصوص در نهادهای پژوهشی مختلف نگهداری می‌شد. درپی نگرانی از مرگباربودن ویروس در صورت نشت آن و این که مردم دیگر نسبت به آن مصونیت ندارند این توافق حاصل شد. در ۱۹۹۹، سازمان بهداشت جهانی تاریخ نابودی نهایی آخرین نمونه‌های باقی‌ماندۀ آبله را به‌تعویق انداخت و متعهد شد که تا ۲۰۰۲ مهلت تازه‌ای تعیین کند. نگرانی از وجود ذخیره‌های غیر مجاز ویروس آبله و استفاده احتمالی بیوتروریست‌ها از آن، دلیل تعویق اجرای این تصمیم بود.
- ↑ Edward Jenner