آزی کیوه، اننامدی (۱۹۰۴ـ۱۹۹۶)
آزی‌کیوِه، اِننامْدی (۱۹۰۴ـ۱۹۹۶)(Azikiwe, Nnamdi)
| اننامدی آزی کیوه Nnamdi Azikiwe | |
|---|---|
| زادروز |
زونگرو، نیجر ۱۹۰۴م |
| درگذشت | ۱۹۹۶م |
| ملیت | نیجریایی |
| شغل و تخصص اصلی | دولتمرد |
| شغل و تخصص های دیگر | نویسنده و روزنامه نگار |
| آثار | برنامه سیاسی نیجریه (۱۹۴۳)؛ انقلاب نظامی در نیجریه (۱۹۷۲) |
| گروه مقاله | تاریخ جهان |
دولتمرد و رئیس‌جمهور نیجریه (۱۹۶۳ـ۱۹۶۶م) و از رهبران ملی‌گرای دهۀ ۱۹۴۰م و خواهان خودمختاری نیجریه. نخست‌وزیر نیجریۀ شرقی بود (۱۹۵۴ـ۱۹۵۹م). پس از استقلال آن کشور، فرماندار کلّ فدراسیون نیجریه شد (۱۹۶۰ـ۱۹۶۳م). درخلال جنگ داخلی (۱۹۶۷ـ۱۹۷۰م) که براثر جدایی بیافرا[۱] رخ داد، نخست از ایبو[۲]، گروه قومی خود، حمایت کرد، اما در ۱۹۶۹م به حمایت از دولت فدرال پرداخت. از ۱۹۷۸م، تا ممنوعیت تشکیل احزاب سیاسی (۱۹۴۸م) رهبر حزب خلق نیجریه[۳] بود و در ۱۹۸۶م از سیاست کناره گرفت. آزی‌کیوه در زونگرو[۴]، واقع در ایالت نیجر، زاده شد و در امریکا تحصیل کرد. از ۱۹۳۴م در گلدکوست[۵] (غنا[۶]ی کنونی) سردبیر روزنامه شد و پس از بازگشت به نیجریه (۱۹۳۷م) به انتشار روزنامه وست افریکن پایلوت[۷] و یکسری روزنامه‌های زنجیره‌ای در لاگوس پرداخت. در ۱۹۴۶م شورای ملی نیجریه و کامرون[۸] را تأسیس کرد و تا ۱۹۶۰م ریاست آن را برعهده داشت. در ۱۹۵۶م به سوءاستفاده از اموال دولتی به نفع بانک افریکن کنتیننتال[۹] که سهام‌دارِ آن بود متهم و دادگاهی شد. آثارش، که عمدتاً دربارۀ ملی‌گرایی افریقایی است، عبارت‌اند از افریقای بیدارشده[۱۰] (۱۹۳۷م)،افریقایی‌ها در دوران باستان و قرون وسطا[۱۱] (۱۹۳۸م)، برنامۀ سیاسی نیجریه[۱۲] (۱۹۴۳م) و انقلاب نظامی در نیجریه[۱۳] (۱۹۷۲م).