اسواران

اَسْواران
(به معنی سواره‌نظام؛ به عربی: اَساوِره) گروهی ممتاز از ایرانیان عراق عرب در عهد خلفای راشدین و امویان. این مردم، دراصل، گروهی از سواره‌نظام دولت ساسانی بودند که پس از پیروزی‌های اعراب مسلمان بر ساسانیان، به اعراب پیوستند و مسلمان شدند و در جنگ‌های مداین و جلولا شرکت کردند. اسواران، پس از استقرار در کوفه و بصره، با ابوموسی اشعری پیمان بستند که در هیچ‌یک از جنگ‌های اعراب برضد یکدیگر شرکت نکنند، اما به‌خلاف، در شورش چندسالۀ عبدالله بن زبیر بر ضد امویان، حضور مؤثر و چشمگیر داشتند. اینان از نیروهای فعال شورش عبدالرحمن بن محمد بن اشعث بودند. حجاج بن یوسف پس از پیروزی بر ابن اشعث، عطایا و مقرری‌های اسواران را برید و خانه‌هایشان را خراب کرد و بسیاری را به نواحی دیگر فرستاد. ابویونس اسواری از بانیان فرقۀ معتزله و ابوعلی عمرو بن قائد اسواری، متکلم بزرگ معتزله، از این مردم بودند.