نوشین، عبدالحسین (۱۲۸۴ـ۱۳۵۰ش)
عبدالحسین نوشین (۱۲۸۴ـ مسکو ۱۳۵۰ش)
| عبدالحسین نوشین | |
|---|---|
| زادروز |
۱۲۸۴ش |
| درگذشت | مسکو ۱۳۵۰ش |
| محل زندگی | ایران- شوروی سابق |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | تئاتر/ فرانسه |
| شغل و تخصص اصلی | نمایش‌نامه‌نویس و کارگردان تئاتر |
| آثار | رستم و تهمینه، زال و رودابه، و رستم و کیقباد |
| گروه مقاله | تئاتر |
| خویشاوندان سرشناس | لرتا (همسر) |
نمایش‌نامه‌نویس و کارگردان ایرانی تئاتر. از مهم‌ترین چهره‌های روشنفکری، فرهنگ و تئاتر ایران. فعالیت‌های تئاتری‌اش آمیخته به مسائل سیاسی بود. دیدگاه‌هایش را در کتاب هنر تئاتر بیان کرد؛ او معتقد بود تئاتر نوعی نمایش است، اما هرنمایشی تئاتر نیست.
نوشین تحصیلات متوسطه را در دارالفنون انجام داد. در ۱۳۰۷ش با نخستین گروه محصلان ایرانی به فرانسه اعزام شد، و پس از تحصیل در رشتۀ تئاتر، در ۱۳۱۱ش به ایران بازگشت. در جشن‌های «هزارۀ فردوسی» سه قطعه از شاهنامۀ حکیم توس (رستم و تهمینه، زال و رودابه، و رستم و کیقباد) را بر روی صحنه برد و خودش نقش رستم را ایفا کرد. با لرتا، همسر آینده‌اش، نیز از همین زمان آشنا شد. معاشرت با تقی ارانی، رهبر گروه «۵۳ نفر»، او را به فعالیت‌های سیاسی کشاند و پس از شهریور ۱۳۲۰ش فعالیت‌هایش را گسترش داد. به همراه لرتا، حسن خاشع و حسین خیرخواه فعالیت‌هایش را در باشگاه حزب تودۀ ایران آغاز کرد، و با بنیاد نهادن تئاتر فرهنگ (۱۳۲۳) و تئاتر فردوسی (۱۳۲۵) به کار خود ادامه داد. پس از انحلال حزب تودۀ ایران و تعطیلی تئاتر فردوسی به زندان افتاد و در ۲۵ آذر ۱۳۲۹ش با گروهی از رفقایش از زندان گریخت. سپس به شوروی رفت، و تا آخر عمر به فعالیت‌های تحقیقی و ادبی، به‌‌ویژه دربارۀ فردوسی و شاهنامه، پرداخت.
برخی از نمایش‌نامه‌هایی که نوشین در دوره‌های گوناگون بر روی صحنه برد عبارتند از ولپن، اثر بن جانسون؛ توپاز، اثر مارسل پانیول؛ وزیرخان لنکران، نوشتۀ میرزافتحعلی آخوندزاده؛ تاجر ونیزی، اثر ویلیام شکسپیر؛ مستنطق، نوشتۀ پریستلی؛ پرندۀ آبی، اثر موریس مترلینگ؛ چراغ‌گاز، اثر پاتریک همیلتون؛ بادبزن خانم ویندرمیر، نوشتۀ اسکار وایلد؛ و شنل قرمز، نوشتۀ اوژن بریو.