ابن عزرا

ابن عزرا;
زادروز	۱۰۹۲م;
درگذشت	۱۱۶۷م
ملیت	اندلسی (اسپانیایی)
شغل و تخصص اصلی	اخترشناس
شغل و تخصص های دیگر	مفسر تورات، مترجم و شاعر
آثار	ترجمه عبری شرح ابوریحان بیرونی بر زیج خوارزمی (۱۱۶۰م)
گروه مقاله	اخترشناسی
خویشاوندان سرشناس	اسحاق (پسر)

اِبن عَزرا (۱۰۹۲ـ۱۱۶۷م)

(ابراهیم بن مئیر/ مایر) اختربین، عالم احکام نجوم، مفسّر تورات، ادیب و شاعر یهودی اندلسی (اسپانیایی)، مترجم آثار از عربی به عبری. در نوجوانی با خانواده‌اش به قرطبه مهاجرت کرد. حدود نیم قرن در اسپانیا زیست و سپس در ۱۱۴۰م/۵۳۵ق احتمالاً براثر تنگدستی، مهاجرت از این کشور را آغاز کرد. پسرش اسحاق نیز هم‌زمان با او اسپانیا را ترک کرد، به بغداد رفت و در آن‌جا به دنبال دوستی با هبةالله بن مَلْکا مشهور به ابوالبرکات بغدادی، مسلمان شد. مدتی بعد ابن عزرا نیز به بغداد سفر کرد تا بتواند فرزندش را بار دیگر به دین یهود بازگرداند که موفق نشد. درپی این ضربۀ روحی شدید، باقی عمر را در سفر و غربت گذراند. ابن عزرا به دنبال سیاحتی در خاورمیانه و سفری احتمالی به شمال افریقا، در حدود ۱۱۴۰م در رُم ساکن شد و در آن‌جا تفسیرهای فراوانی بر تورات نگاشت ولی در محافل یهودی چندان بدو توجه نکردند. آثاری در مورد دستور زبان عبری پدید آورد که در ۱۵۴۶ در ونیز به‌چاپ رسید. در ۱۱۴۷م از ایتالیا عازم فرانسه شد و در آن‌جا مورد استقبال گرم یهودیان قرار گرفت. مهم‌ترین تفسیرهایش بر عهد عتیق در فرانسه نگاشته شد. در ۱۱۵۸م سفری به لندن داشت و چند سال بعد به فرانسه برگشت. در طی سفرهایش دانش سرزمین‌های اسلامی و آموزش‌های عقلی و علمی عرب‌زبانان را بین یهودیان و مسیحیان رواج داد. ازجمله مهم‌ترین کارهای او ترجمۀ عبری شرح ابوریحان بیرونی بر زیج خوارزمی (۱۱۶۰م) بود که فقط همین ترجمۀ عبری از آن برجا مانده است. ابن عزرا علاوه‌بر چندین ترجمه، تألیفاتی نیز در زمینۀ ریاضیات (ازجمله سه مقاله در مورد اعداد و مقاله‌های بسیاری در مورد جایگشت و ترکیب)، گاه‌شماری (علم تقویم)، اسطرلاب، احکام نجوم و رساله‌ای در موضوع فلسفۀ دین داشت. عقاید فلسفی او نو افلاطونی و متأثر از سلیمان بن جبیرول بود. گفته‌اند که مدتی در هند اقامت داشته و در تدوین آثار علمی خود از مراجع هندی بهره گرفته است.