ابوذر غفاری

ابوذر غِفاری ( ـ۳۲ق)

ابوذر غفاری
درگذشت	۳۲ق
ملیت	عرب
شغل و تخصص اصلی	صحابه پیامبر (ص)
لقب	بریر
گروه مقاله	دین اسلام

(در تداول عامه: غَفّاری) از صحابۀ پیامبر (ص). از مؤمنین قدیم و از ارکان اربعۀ صدر اسلام (ابوذر، سلمان، مقداد و عمار). نام او بنابر مشهور جُنْدَب بن جُنادَه یا جُندب بن سَکن، و لقبش بریر بوده است. در برخی از منابع کهن آمده که ابوذر در دوران جاهلیت نیز خدای یکتا را می‌پرستیده و بت‌پرست نبوده، و شراب و ازلام را هم حرام می‌دانسته است. چهارمین یا پنجمین تنی بود که اسلام آورد، سپس به فرمان پیامبر به میان قبیلۀ خود، بنی غفار، بازگشت، تا این‌که در ۶ق به مدینه هجرت کرد و در چند غزوه و سریّه با رشادت و جدیت و اخلاص شرکت جست و در صف نخبگان صحابه جای گرفت. پیامبر (ص) درباره‌اش فرمودند: خداوند ابوذر را مورد عنایت قرار دهد که تنها زندگی می‌کند و در تنهایی می‌میرد و تنها محشور خواهد شد و نیز فرمودند: آسمان آبی و زمین خاکی راستگوتر از ابوذر به خود ندیده‌اند. پس از رحلت پیامبر (ص) ابوذر از بیعت با ابوبکر سر برتافت و با او محاجّه کرد و در صف مدافعان و یاران نزدیک امام علی (ع) قرار گرفت. او در تشییع کاملاً مخفیانۀ پیکر فاطمه (س) حضور داشت. وی همچنین به نشر احادیث نبوی اهتمام کرد تا آن‌جا که مورد تعرّض عمر ـ که نقل حدیث را منع کرده بود ـ قرار گرفت و به زندان افتاد و در زمان حکومت عثمان به شام رفت و با مشاهدۀ زراندوزی‌ها و خلافکاری‌های معاویه او را به‌شدت مورد انتقاد قرار داد و بر اثر آن، به دستور عثمان، او را به مدینه بردند سپس به رَبَذه، از قرای مدینه تبعید کردند و سرانجام ابوذر در غربت و فقر وفات یافت. ابن مسعود به همراه برخی از بزرگان همچون حُجْر بن عَدِیّ و مالک اشتر در آن هنگام از ربذه می‌گذشتند که از وفات او مطلع شدند و بر او نماز گزاردند و در جامۀ جوانی انصاری کفن کردند و همان‌جا به خاک سپردند.