عبدالعزیز فرمانفرمائیان
| عبدالعزیز فرمانفرمائیان | |
|---|---|
| زادروز |
خوزستان 1299ش |
| درگذشت | اسپانیا 31 خرداد 1392ش |
| محل زندگی | ایران و اسپانیا |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | معماری و شهرسازی- دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس (بوزار) |
| شغل و تخصص اصلی | معمار و شهرساز |
| آثار | دفتر مرکزى شرکت نفت، ساختمان وزارت کار، ساختمان وزارت کشاورزى، کاخ نیاوران، کاخ مادر در سعدآباد، موزه‌ی فرش تهران، استادیوم آزادى با دریاچه، ساختمان پست تهران، ساختمان مرکزى اداره‌ی تلویزیون ایران، کارخانه‌ی ارج، دانشکده‌ی کشاورزى کرج، ترمینال حجاج و ترمینال مسافرى صدهزارمترى فرودگاه مهرآباد، کارخانه‌ی داروپخش در جاده مخصوص کرج. |
| گروه مقاله | معماری |
| خویشاوندان سرشناس | شاهزاده عبدالحسین میرزا فرمانفرما (پدر) |
عبدالعزیز فرمانفرمائیان (خوزستان 1299- اسپانیا 31 خرداد 1392ش)
معمار و شهرساز برجسته‌ی ایرانی، بنیان‌گذار نخستین دفتر "مهندسان مشاور" و از بنیان‌گذاران نظام مهندسی ایران. در خانواده‌ای صاحب‌نام که از نوادگان عباس‌میرزا بودند به دنیا آمد. پدرش شاهزاده عبدالحسین میرزا فرمانفرما بود و مادرش نیز از جانب پدر به سادات احشمی کرمانشاه و از طرف مادر به خاندان دولتشاهی و محمدعلی‌میرزا دولتشاه نسب می‌برد. فرمانفرمائیان جزو نخستین نسل از معماران تحصیل‌کرده‌ی ایرانى در خارج از کشور به شمار می‌رفت. او تحصیلات خود را در سال 1330 در دانشکده‌ی بوزار (دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس) به پایان رساند و در همان زمان به ایران بازگشت. به نقل از کامران_دیبا پس از بازگشت به ایران، در آغاز کار، در گاراژ پدرش اقدام به طراحی برای خانه‌های دوستان و آشنایانش کرد و مدتی بعد در یکی از آتلیه‌های دانشکده‌ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران، تحت نظر مهندس محسن_فروغی به همراه آفتن دلیان، هوشنگ_سیحون و حیدر غیایی، به کار و تدریس پرداخت و با آنان همکاری کرد. پس از مدت کوتاهی برای همیشه از تدریس استعفا داد و اولین دفتر معماری (را که توسط یک فرد ایرانی تاسیس شده بود) راه‌اندازی کرد. دفتر مذکور (مهندسان مشاور فرمانفرمائیان) علاوه بر کار طراحی معماری و اجرای بنا، در حوزه‌ی طراحی شهری و شهرسازی نیز به فعالیت‌هایی پرداخت. این مجموعه بین سال‌های 1346 تا 1354 کلیه‌ی کارهای غیرصنعتی کنسرسیوم نفت؛ شامل شهرسازی و مدرسه‌سازی و خانه‌سازی، مجموعه‌ی شرکت مس سرچشمه، شرکت خانه‌ی کرج، شرکت خانه در اصفهان و پروژه‌های دیگری را انجام دادند. از عمده‌ترین فعالیت‌های او در حوزه‌ی طراحی شهری نیز می‌توان به تهیه‌ی نقشه‌ی جامع شهر تهران، با همکاری ویکتور گروئن اشاره کرد. از جمله دستاوردهاى این دفتر معرفى تکنولوژى پیشرفته در ساختمان‌های بلندمرتبه‌ای بوده که با روش‌هاى ضد زلزله ساخته شده‌اند. نمونه‌هاى این بلندمرتبه‌سازى را هنوز مى‌توان در تهران و در چندین سازه‌ی شاخص دید. دفتر مرکزى شرکت نفت، ساختمان وزارت کار، ساختمان وزارت کشاورزى، برج‌هاى سامان، برج‌هاى ونک پارک، ساختمان بانک اعتبارات ایران و... از این جمله‌اند.
از کارهاى شاخص دیگر او باید به این موارد نیز اشاره کرد: کاخ_نیاوران، کاخ مادر در سعدآباد، کاخ محمدرضا پهلوى در سعدآباد، کاخ سلطنتی جامعه و میدان اسب‌دوانی، کاخ پرنس خالد در ریاض (عربستان سعودى)، موزه‌ی فرش ایران، استادیوم آزادى با دریاچه، ساختمان پست تهران، ساختمان مرکزى اداره‌ی تلویزیون ایران، کارخانه‌ی ارج، دانشکده‌ی کشاورزى کرج، ترمینال حجاج و ترمینال مسافرى صدهزارمترى فرودگاه_مهرآباد، پاویون ایران در نمایشگاه بین‌المللى مونترال (۱۹۶۷)، ساختمان‌هاى دانشگاه تهران در امیرآباد، ساختمان بانک صادرات اصفهان، کارخانه‌ی داروپخش در جاده مخصوص کرج، بیمارستان ۲۰۰ تختخوابى براى ارتش در شمال تهران، دهکده خانه در کرج، ساختمان بانک اعتبارات ایران، ساختمان بورس و چندین طرح اجرا شده‌ی دیگر در حوزه شهرسازی.
فرمانفرمائیان را به دلایلی (از جمله تعداد پروژه‌های اجرا شده، اهمیت و عظمت بناها، شیوه‌ی تلفیقی منحصربه‌فرد معماری مدرن با معماری سنت، بهره‌گیری از تعداد پرشمار نیروهای مشاور و فنی و معماران صاحب نام و تنوع فعالیتهایش در زمینه‌ی طراحی و ساخت بنا و شهرسازی) از بزرگ‌ترین معماران معاصر ایران می‌دانند. او پس از انقلاب اسلامی به خارج از کشور مهاجرت کرد و در املاک خود در اسپانیا درگذشت.
منابع