بوریات

بورْیات (Buryat)
(یا: بوریاتیه؛ نام سابق: جمهوری خودمختار شوروی سوسیالیستی بوریات ـ مغولستان از ۱۹۲۳ تا ۱۹۵۸). از جمهوری‌های واقع در شرق سیبری در فدراسیون روسیه، با ۳۵۱,۳۰۰ کیلومتر مربع مساحت و 978,588 نفر جمعیت (2021). ۷۰ درصد از جمعیت آن را روس ها و ۲۴ درصد را بوریات‌ ها تشکیل می دهند. شهرهای اصلی آن عبارت‌اند از اولان ـ اوده (مرکز)، کیاختا، گوسینوزرسک. بویات از جنوب به مغولستان محدود می‌شود و سواحل شرقی و شمالی دریاچۀ بایکال را اشغال کرده است. این ناحیه کوهستانی و پوشیده از جنگل‌های کاج و بلوط است. کوه‌های سایان در منتهی‌الیه غرب آن قرار دارند. منابع کانی آن شامل فلزات کمیاب (تنگستن، مولیبدن، طلا)، لیگنیت (زغال قهوه‌ای)، سنگ آهن، و سرب سیاه (گرافیت) است. صنایع مهم آن عبارت‌اند از مهندسی هوا فضا، استخراج معادن، فرآوری مواد غذایی، ماهی‌گیری، تولید الوار و چوب، پرورش گوسفند و دام. راه‌آهن سراسری سیبری از این جمهوری می‌گذرد. بوریات‌ها ـ چوپان‌های صحرانشین و ماهی‌گیران ـ در اواخر قرون وسطا زیر نفوذ فرهنگ مغول قرار گرفتند و طی قرون ۱۷ و ۱۸ به‌سختی دربرابر استعمارگری روسیه ایستادگی کردند. بوریات‌ها به‌‌تدریج مجبور شدند براساس پیمان‌های بین روسیه و چین در ۱۶۸۹ و ۱۷۲۷ سرزمین‌های قبیله‌ای خود را واگذار کنند و تا ۱۹۱۷ از جمعیت آنان به میزان زیادی کاسته شد. درخلال جنگ داخلی روسیه، این ناحیه به اشغال نیروهای ژاپنی و امریکایی درآمد. در ۱۹۲۰ دو ناحیۀ خودمختار بوریات تشکیل شدند، که در ۱۹۲۲ در منطقۀ بایکال ادغام شدند و جمهوری خودمختار مجزایی را با مرکزیت ورخنئودینسک ( اولان اوده کنونی) تشکیل دادند. در نظام شوروی، شیوۀ زندگی صحرانشینیِ ساکنان جای خود را به جامعۀ صنعتی داد. پس از فروپاشی اتحاد شوروی در ۱۹۹۱، ناحیۀ مزبور به جمهوری خودمختار فدراسیون روسیه تبدیل شد.