آمودریا

آمودریا (Amu Darya)

آمودريا

(یا: جیحون؛ نام باستانی: اوکسوس) رودی به طول ۲,۵۴۰ کیلومتر در آسیای مرکزی. از تلاقی وخش و پنج‌رود تشکیل شده است و از فلات پامیر تا دریای آرال امتداد دارد. آمودریا از ارتفاعات پامیر سرچشمه می‌گیرد و به سمت شمال غربی تا شیب‌های هندوکش جریان می‌یابد و مرز بین تاجیکستان و شمال شرقی افغانستان را تشکیل می‌دهد؛ سپس در جهت غرب و شمال غربی از شرق ترکمنستان و غرب ازبکستان می‌گذرد و به دریای آرال می‌ریزد. ۱,۴۵۰ کیلومتر از این رود قابل کشتی‌رانی است. از دهۀ ۱۹۵۰م از این رود برای آبیاری استفاده شده، که همین امر سبب کاهش میزان آب آن شده است، درنتیجه آب کمتری به دریای آرال می‌ریزد.

آمودریا، به منزلۀ یکی از دو رود مهم آسیای مرکزی، از دیرباز اهمیت داشته است. این رود که گویا در ایام قدیم به دریای خزر می‌ریخته، با اسامی آمو و آمویه نیز خوانده شده، که ظاهراً از نام شهر آمل ترکمنستان گرفته شده است. شهر چارجو بر سر این رود واقع شده است.

---