آزاد سبزواری، عبدالقدیر
| عبدالقدیر آزاد سبزواری Abdul Qadir Azad Sabzevari | |
|---|---|
| زادروز |
سبزوار ۱۲۷۰ش |
| درگذشت | تهران ۱۳۵۳ش |
| ملیت | ایرانی |
| شغل و تخصص اصلی | دولتمرد |
| شغل و تخصص های دیگر | روزنامه‌نگار |
| گروه مقاله | تاریخ ایران |
عبدالقدیر آزاد سبزواری (سبزوار 1270/ 1272 ـ تهران 1352/ ۱۳۵۳ش) Azad Sabzevari, Abdul Qadir
سیاستمدار و روزنامه‌نگار ایرانی. علوم حوزوی و علوم جدید را در زادگاهش آموخت و به استخدام دولت درآمد. پس از یک دوره فعالیت سیاسی، با نگارش شب‌نامه در اعتراض به قرارداد ۱۹۱۹م، به زندان افتاد. پس از آزادی، به فعالیت سیاسی ادامه داد که حبس و مهاجرت او را به دنبال داشت. در ۱۳۰۲ش، نشریۀ هفتگی آزاد را در مشهد منتشر کرد و از این زمان به بعد بود که به آزاد شهرت یافت. به‌رغم توقیف‌های مکرر نشریه (تا ۱۳۰۶ش) و تبعید مدیر آن، انتشارش ادامه یافت. از ۱۳۱۰ تا ۱۳۲۰ش، در زندان قصر محبوس شد و از ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۲ش، فعالیت سیاسی و مطبوعاتی داشت و دورۀ دوم نشریۀ آزاد را روزانه انتشار داد. او در این دوره حزبی به نام استقلال تأسیس کرد و روزنامۀ «آزاد» را به منزلۀ ارگان حزب خود مجدداً در تهران منتشر کرد. در ۱۳۲۵ش در تشکیل حزب دموکرات ایران به قوام کمک کرد و روزنامه‌اش را در اختیار آن حزب قرار داد. در دورۀ پانزدهم مجلس شورای ملی، نمایندۀ مردم سبزوار بود. او همراه با چند تن دیگر از نمایندگان به مخالفت با کابینه قوام، اعلام جرم علیه هژیر و استیضاح وی درخصوص لایحه گس‌ـ‌گلشائیان و توقیف غیرقانونی مطبوعات پرداخت و با اعلام حکومت نظامی درپی قتل هژیر در ۱۳۲۸ش به زندان افتاد. عبدالقدیر آزاد در شمار یکی از بیست تن مؤسسان جبهه ملی ایران بود که در مهر ۱۳۲۸ش بنیان گرفت. وی در دوره‌های شانزدهم و هفدهم به نمایندگی مردم تهران در مجلس شورای ملی انتخاب شد. وی که در آغاز از حامیان و همراهان مصدق بود، در ۱۳۲۹ش جبهه ملی را ترک گفت و به رویارویی با دکتر مصدق پرداخت. آزاد در مرداد ۱۳۳۲ش زندانی و روزنامه‌اش توقیف شد اما با وقوع کودتای ۲۸ مرداد آزاد شد و تشکیل مجدد حزب خود را اعلام کرد. وی در دوره پس از کودتا مدتی رئیس هیئت‌مدیره و مدیر عامل شرکت سهامی فرش ایران شد.