گزنک

گزنک
کشور	ایران
استان	مازندران
شهرستان	آمل
بخش	لاریجان
جمعیت	319نفر (1395ش)
موقعیت	فاصله ۷۷کیلومتری جنوب غربی شهر آمل
نوع اقلیم	سرد و نیمه خشک
ارتفاع از سطح دریا	۱۵۹۸متر
تولیدات و صنایع مهم	برنج، انواع مرکبات و کیوی
برخی بناهای مهم	دژ ملک بهمن/ ملک قلا، بقعه محمد قریشی
نام لاتین	Gazanak

گَزَنَک، شهر Gazavak, City

شهری در استان مازندران، مرکز بخش لاریجان شهرستان آمل. این شهر در فاصلۀ ۷۷کیلومتری جنوب غربی شهر آمل، ۱۴۷کیلومتری جنوب غربی شهر ساری، ۱۰۵کیلومتری شمال شرقی تهران و در ارتفاع ۱۵۹۸متری از سطح دریا قرار دارد. گزنک از شمال غربی به روستای گزنه، از شمال شرقی به شنگلده و شاهاندشت، از جنوب غربی به روستای کندلو و نوا و از غرب به روستای لزیرک محدود می‌شود. بر اساس سرشماری سال 1395ش، جمعیت این شهر 319نفر بوده است. آب و هوای گزنک سرد و نیمه خشک است و وسعت آن ۷۰هکتار است. میانگین دمای سالانه آن 11درجه سانتی‌گراد، بیشینه دما 37درجه و کمینه آن به منفی 25درجه سانتی‌گراد می‌­رسد. رودخانه هراز در جنوب و تلخ‌رود در شمال آن روان هستند. میانگین بارش سالانه آن تقریباً 543میلی‌متر و میانگین رطوبت نسبی سالانه بیش از ۶۲درصد است. از فرآورده‌های کشاورزی و دامداری آن می‌توان به گندم، جو، بنشن، سیب، گلابی، گیلاس، پنیر و کره اشاره کرد.

گزنک از ابتدای شکل‌گیری، بخشی از لاریجان و البرز مرکزی و توقفگاه مسافران در مسیر تهران به مازندران بوده است. اعتضادالسلطنه در سفری که سال ۱۲۹۷ق به این منطقه داشته قریۀ گزنک را دارالحکومۀ محمدقلی‌خان سیاه ذکر کرده و از قول اهالی آنجا می‌گوید که سابقاً در سمت جنوبی رودخانۀ هراز بوده و پس از سیل شدید که آن را خراب کرده قریۀ جدید در سمت شمالی رودخانه بنا شده. رابینو در سفرنامه خود نام آن را گزانگ یا گزونگ و از دهات بالا لاریجان می‌نویسد. در ۱۳۳۶ش بخشداری منطقۀ لاریجان در گزنک آغاز به کار کرد. گزنک از ۱۳۷۹ش شهر شد و از ۱۳۸۱ش شهرداری‌اش افتتاح شد. دژ ملک بهمن/ ملک قلا به شمارۀ ۹۳۵۵ و بقعۀ محمد قریشی به شمارۀ ۸۸۱۰ از آثار ثبت شدۀ ملی گزنک است. مردم گزنک به زبان فارسی و گویش طبری سخن می‌گویند.

---