ایرج کابلی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
نسخهٔ تاریخ ‏۲۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۲۸ توسط Reza rouzbahani (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

ایرج کابلی (کرمان 23 فروردین 1317ش- تهران 29 بهمن 1399ش)

ایرج کابلی
زادروز کرمان 23 فروردین 1317ش
درگذشت تهران 29 بهمن 1399ش
ملیت ایرانی
تحصیلات و محل تحصیل دانش‌آموخته‌ی معماری
شغل و تخصص اصلی مترجم
شغل و تخصص های دیگر نویسنده و پژوهشگر خط و زبان فارسی
آثار وزن‌شناسی و عروض (آگه- 1376)؛ کشف خزرستان (ترجمه‌ی اثری از ل‍ف‌ ن‌. گ‍وم‍ی‌ ل‍ی‌ ی‍وف، آگاه- 1382)؛ درست‌نویسی خط فارسی (بازتاب‌نگار- 1384)؛ دستور جامع زبان اوستا (فرهنگ معاصر- 1393)؛ راه نظم‌بندی (بوتیمار- 1395)
گروه مقاله ادبیات فارسی
ایرج کابلی
ایرج کابلی

نویسنده و مترجم ایرانی و متخصص و پژوهشکر خط و رسم‌الخط زبان فارسی. عمده‌ی اهمیت علمی کابلی در اقدامات عملی و پیشنهادهای او برای تغییر و اصلاح شیوه‌های رسم‌الخط فارسی و شیوه‌های نوین تقطیع اوزان عروضی است.

در خانواده‌ای زرتشتی به دنیا آمد. پس از پایان تحصیلات مقدماتی برای تحصیل در دبیرستان البرز به تهران رفت و با پایان تحصیلات متوسطه در رشته‌ی معماری تحصیل کرد. با یادگیری زبان‌های روسی و انگلیسی ترجمه‌هایی از شعرهای آنا آخماتووا و داستان‌های چخوف و آثار دیگر شاعران و نویسندگان روسی و انگلیسی‌زبان را به نشریاتی چون آدینه و کارنامه سپرد. وی هم‌زمان با احمد شاملو به ترجمه‌ی دن آرام پرداخت، اما با اطلاع از کار شاملو کارش را نیمه‌تمام رها کرد. در مرداد 1371 فراخوانی برای اصلاح خط و نگارش فارسی در ماهنامه‌ی آدینه منتشر کرد که به تشکیل «شورای بازنگری در شیوه‌ی نگارش و خط فارسی» انجامید. پیشنهادهای وی در این شورا که افرادی چون محمدرضا باطنی، کریم امامی، علی‌محمد حق‌شناس، احمد شاملو، هوشنگ گلشیری، محمدرضا شفیعی کدکنی، کاظم کردوانی و مسعود خیام در جلساتش شرکت کردند، منجر به اتخاذ شیوه‌هایی در رسم‌الخط فارسی (از جمله مساله‌ی بی‌فاصله‌نویسی) شد که بلافاصله یا بعدتر توسط فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مجامع فرهنگی و پاره‌ای ناشران مورد استفاده قرار گرفت. پس از انحلال این شورا در اوائل دهه‌ی 1380ش کابلی با انتشار کتاب درست‌نویسی خط فارسی سعی کرد راه شورا و کار نیمه‌تمام آن را پی بگیرد.

از سوابق حرفه‌ای کابلی باید به عضویتش در هیات دبیران کانون نویسندگان ایران و همچنین عضویت در هیات امنای بنیاد هوشنگ گلشیری اشاره کرد.

از وی جز مقالات متعدد در زمینه‌ی خط و زبان و شیوه‌های نگارش و رسم‌الخط فارسی و ترجمه‌های پراکنده که همه در نشریاتی چون آدینه و کارنامه و کیهان منتشر شده‌اند، و همچنین تالیفاتی که هنوز منتشر نشده‌اند، چند تالیف و ترجمه‌ی معدود نیز به شکل کتاب در دست است که با توجه به منابع موجود به آنها اشاره می‌کنیم.


کتاب‌شناسی

  • وزن‌شناسی و عروض (آگه- 1376)
  • کشف خزرستان (ترجمه‌ی اثری از ل‍ف‌ ن‌. گ‍وم‍ی‌ ل‍ی‌ ی‍وف، آگاه- 1382)
  • درست‌نویسی خط فارسی (بازتاب‌نگار- 1384)
  • دستور جامع زبان اوستا (فرهنگ معاصر- 1393)
  • راه نظم‌بندی (بوتیمار- 1395)
  • یوگنی اونه‌گین: رمان منظوم (ترجمه‌ی اثری از آلکساندر پوشکین، بازتاب‌نگار- 1399)