براهنی، رضا (تبریز ۱۳۱۴-1401ش): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۳۲: خط ۳۲:
رضا براهنی (تبریز ۲۱ آذر ۱۳۱۴ش- تورنتو ۵ فروردین ۱۴۰۱ش)<br />  
رضا براهنی (تبریز ۲۱ آذر ۱۳۱۴ش- تورنتو ۵ فروردین ۱۴۰۱ش)<br />  


منتقد ادبی، رمان‌نویس، مترجم و شاعر ایرانی. از دانشگاه استانبول دکتری ادبیات انگلیسی گرفت و در دانشگاه تهران به تدریس پرداخت. مهم‌ترین منتقد ادبی و خاصه ناقد شعر ایران طی دهه‌های 1350 تا انتهای دهۀ 1370. وی فعالیت‌های سیاسی نیز داشته است. کار ادبی‌اش را از ۱۳۴۰ش با ترجمۀ آثار سنت‌ اگزوپری و ایوآندریچ آغاز کرد. در مجلۀ فردوسی نقدهایی در زمینۀ شعر و داستان نوشت و به‌عنوان منتقدی صریح‌اللهجه شهرت یافت. مجموعۀ این نقدها در دو کتاب ''طلا در مس'' در نقدِ شعر و شاعران (۱۳۴۴ش، ویرایش سه‌جلدی، تهران، ۱۳۷۱ش) و ''قصه‌نویسی'' (تهران، ۱۳۴۸ش) در نقد داستان و داستان‌نویسان منتشر شد.   
منتقد ادبی، رمان‌نویس، مترجم و شاعر ایرانی. از دانشگاه استانبول دکتری ادبیات انگلیسی گرفت و در دانشگاه تهران به تدریس پرداخت. مهم‌ترین منتقد ادبی و خاصه ناقد شعر ایران طی دهه‌های 1350 تا انتهای دهۀ 1370. وی فعالیت‌های سیاسی نیز داشته است. کار ادبی‌اش را از ۱۳۴۰ش با ترجمۀ آثار [[آنتوان سنت ـ اگزوپری|سنت‌ اگزوپری]] و [[ایوو آندریچ]] آغاز کرد. در مجلۀ فردوسی نقدهایی در زمینۀ شعر و داستان نوشت و به‌عنوان منتقدی صریح‌اللهجه شهرت یافت. مجموعۀ این نقدها در دو کتاب ''[[طلا در مس]]'' در نقدِ شعر و شاعران (۱۳۴۴ش، ویرایش سه‌جلدی، تهران، ۱۳۷۱ش) و ''قصه‌نویسی'' (تهران، ۱۳۴۸ش) در نقد داستان و داستان‌نویسان منتشر شد.   


نخستین مجموعۀ شعرش، ''آهوان باغ''، در ۱۳۴۱ش انتشار یافت. از آن‌پس مجموعۀ شعرها و متن‌های انتقادی متعددی به‌چاپ رساند، از آن شمارند: ''مصیبتی زیر آفتاب'' (تهران، ۱۳۴۹)؛ ''اسماعیل'' (تهران، ۱۳۶۶)؛ ''بیا کنار پنجره'' (تهران، ۱۳۶۷)؛ مجموعۀ ‌شعر ''خطاب به پروانه‌ها'' (۱۳۷۴ش) همراه با متنِ انتقادیِ ''چرا من دیگر شاعر نیمایی نیستم''؛ ''کیمیا و خاک'' (۱۳۶۴ش)؛ ''بحران رهبری نقد و انتقاد ادبی'' (۱۳۷۵ش). در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ضمن تشکیل کلاس‌های داستان‌نویسی، چند رمان منتشر کرد؛ از آن شمارند: ''بعد از عروسی چه گذشت'' (تهران، ۱۳۶۱)؛ ''آواز کشتگان'' (۱۳۶۲ش)؛ ''[[رازهای سرزمین من]]'' (تهران، ۲ جلد، ۱۳۶۶ش)؛ ''آزاده خانم و نویسنده‌اش'' (۱۳۷۶ش). از آثار دیگرش: رمان ''روزگار دوزخی آقای ایاز'' در ۳ جلد (این کتاب در سال‌های پیش از انقلاب چاپ و جمع‌آوری شد) و ''تاریخ مذکر''. براهنی در آثار اولیه‌اش، اعم از نقد و شعر و داستان، رویکردی اجتماعی‌ دارد، اما در آخرینِ آن‌ها به بازی‌های زبانی و شگردهای پسا‌مدرن گرویده است. وی از دهۀ 1360 با برگزاری کارگاه‌هایی ادبی در زیرزمین خانه‌اش و ضمن طرح نظریه‌هایی چون نظریۀ زبان، جریانی را در شعر ایران به راه انداخت که باعث شکل‌گیری جریانات ادبی‌ای چون شعر دهۀ هفتاد، شعر پست‌مدرن و شعر زبانی شد. از شاگردان وی در این کارگاه‌ها شاعران و داستان‌نویسانی چون [[شیوا ارسطویی]]، هوشیار انصاری‌فر، شمس آقاجانی، عباس حبیبی بدرآبادی، [[مهسا محبعلی]]، [[میرعلی نقی، سید علیرضا (تهران ۱۳۴۵ش)|سیدعلیرضا میرعلینقی]]، فریبا صدیقیم، ناهید توسلی، رؤیا تفتی، [[رزا جمالی]] و احمد نادعلی را می‌توان نام برد. 
نخستین مجموعۀ شعرش، ''آهوان باغ''، در ۱۳۴۱ش انتشار یافت. از آن‌ پس مجموعۀ شعرها و متن‌های انتقادی متعددی به‌چاپ رساند، از آن شمارند: ''مصیبتی زیر آفتاب'' (تهران، ۱۳۴۹)؛ ''اسماعیل'' (تهران، ۱۳۶۶)؛ ''بیا کنار پنجره'' (تهران، ۱۳۶۷)؛ مجموعۀ ‌شعر ''خطاب به پروانه‌ها'' (۱۳۷۴ش) همراه با متنِ انتقادیِ ''چرا من دیگر شاعر نیمایی نیستم''؛ ''کیمیا و خاک'' (۱۳۶۴ش)؛ ''بحران رهبری نقد و انتقاد ادبی'' (۱۳۷۵ش). در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ضمن تشکیل کلاس‌های داستان‌نویسی، چند رمان منتشر کرد؛ از آن شمارند: ''بعد از عروسی چه گذشت'' (تهران، ۱۳۶۱)؛ ''آواز کشتگان'' (۱۳۶۲ش)؛ ''[[رازهای سرزمین من]]'' (تهران، ۲ جلد، ۱۳۶۶ش)؛ ''آزاده خانم و نویسنده‌اش'' (۱۳۷۶ش). از آثار دیگرش: رمان ''روزگار دوزخی آقای ایاز'' در ۳ جلد (این کتاب در سال‌های پیش از انقلاب چاپ و جمع‌آوری شد) و ''تاریخ مذکر''.  


براهنی در دهۀ ۱۳۷۰ به کانادا مهاجرت کرد. وی سالیان درازی را در اواخر حیاتش به دلیل ابتلا به آلزایمر فعالیت ادبی‌ نداشت.  
براهنی در آثار اولیه‌اش، اعم از نقد و شعر و داستان، رویکردی اجتماعی‌ دارد، اما در آخرینِ آن‌ها به بازی‌های زبانی و شگردهای پسا‌مدرن گرویده است. وی از دهۀ 1360 با برگزاری کارگاه‌هایی ادبی در زیرزمین خانه‌اش و ضمن طرح نظریه‌هایی بر مبنای زبانیت زبان و چندصدایی، جریانی را در شعر ایران به راه انداخت که باعث شکل‌گیری جریانات ادبی‌ای چون شعر دهۀ هفتاد، شعر پست‌مدرن و شعر زبان شد. از شاگردان وی در این کارگاه‌ها شاعران و داستان‌نویسانی چون [[شیوا ارسطویی]]، هوشیار انصاری‌فر، شمس آقاجانی، عباس حبیبی بدرآبادی، [[مهسا محبعلی]]، [[میرعلی نقی، سید علیرضا (تهران ۱۳۴۵ش)|سیدعلیرضا میرعلینقی]]، [[فریبا صدیقیم]]، ناهید توسلی، رؤیا تفتی و احمد نادعلی را می‌توان نام برد. 
 
براهنی در دهۀ ۱۳۷۰ به کانادا مهاجرت کرد. وی سالیان درازی را در اواخر حیاتش به دلیل ابتلا به آلزایمر فعالیت ادبی‌ نداشت و جز چند مصاحبۀ شفاهی با نشریات و رسانه‌های داخلی و خارجی تا پیش از سال 1395ش، از میانۀ دهۀ 1380 به بعد فعالیت قلمی‌ای نداشت. وی را به دلیل استمرار و جدیت در مسألۀ نقد آثار ادبی دهه‌های 1340 تا پایان 1360ش و همچنین به‌خاطر ترویج نقد ادبی با رویکردهای نو (ضمن آثار مکتوب و در کارگاه‌های شعر و قصه‌اش) می‌توان مهم‌ترین منتقد ادبی سدۀ 14ش ایران دانست.  
----
----


خط ۴۵: خط ۴۷:
  <!--12168000-->   
  <!--12168000-->   
    
    
          [[Category:ادبیات فارسی]]
              [[Category:ادبیات فارسی]]
       
             
         
             
          [[Category:ادبیات معاصر - اشخاص]]
              [[Category:ادبیات معاصر - اشخاص]]
       
             
         
             
          [[Category:زبان شناسی و ترجمه]]
              [[Category:زبان شناسی و ترجمه]]
       
             
         
             
          [[Category:مترجمان]]
              [[Category:مترجمان]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۶:۳۲

رضا براهنی
زادروز تبریز ۲۱ آذر ۱۳۱۴ش
درگذشت تورنتو ۵ فروردین ۱۴۰۱ش
ملیت ایرانی
تحصیلات و محل تحصیل دکتری ادبیات انگلیسی- دانشگاه استانبول
شغل و تخصص اصلی منتقد ادبی، رمان‌نویس، مترجم و شاعر
آثار طلا در مس (۱۳۴۴ش; ویرایش سه جلدی; تهران; ۱۳۷۱ش)؛ قصه‌نویسی (تهران; ۱۳۴۸ش)؛ مجموعه شعر آهوان باغ (۱۳۴۱ش)
گروه مقاله ادبیات فارسی
رضا براهنی
رضا براهنی
رضا براهنی همراه با ادوارد اَلبی و غلامحسین ساعدی (سال ۱۹۷۸)
رضا براهنی همراه با ادوارد اَلبی و غلامحسین ساعدی (سال ۱۹۷۸)

رضا براهنی (تبریز ۲۱ آذر ۱۳۱۴ش- تورنتو ۵ فروردین ۱۴۰۱ش)

منتقد ادبی، رمان‌نویس، مترجم و شاعر ایرانی. از دانشگاه استانبول دکتری ادبیات انگلیسی گرفت و در دانشگاه تهران به تدریس پرداخت. مهم‌ترین منتقد ادبی و خاصه ناقد شعر ایران طی دهه‌های 1350 تا انتهای دهۀ 1370. وی فعالیت‌های سیاسی نیز داشته است. کار ادبی‌اش را از ۱۳۴۰ش با ترجمۀ آثار سنت‌ اگزوپری و ایوو آندریچ آغاز کرد. در مجلۀ فردوسی نقدهایی در زمینۀ شعر و داستان نوشت و به‌عنوان منتقدی صریح‌اللهجه شهرت یافت. مجموعۀ این نقدها در دو کتاب طلا در مس در نقدِ شعر و شاعران (۱۳۴۴ش، ویرایش سه‌جلدی، تهران، ۱۳۷۱ش) و قصه‌نویسی (تهران، ۱۳۴۸ش) در نقد داستان و داستان‌نویسان منتشر شد.

نخستین مجموعۀ شعرش، آهوان باغ، در ۱۳۴۱ش انتشار یافت. از آن‌ پس مجموعۀ شعرها و متن‌های انتقادی متعددی به‌چاپ رساند، از آن شمارند: مصیبتی زیر آفتاب (تهران، ۱۳۴۹)؛ اسماعیل (تهران، ۱۳۶۶)؛ بیا کنار پنجره (تهران، ۱۳۶۷)؛ مجموعۀ ‌شعر خطاب به پروانه‌ها (۱۳۷۴ش) همراه با متنِ انتقادیِ چرا من دیگر شاعر نیمایی نیستم؛ کیمیا و خاک (۱۳۶۴ش)؛ بحران رهبری نقد و انتقاد ادبی (۱۳۷۵ش). در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ضمن تشکیل کلاس‌های داستان‌نویسی، چند رمان منتشر کرد؛ از آن شمارند: بعد از عروسی چه گذشت (تهران، ۱۳۶۱)؛ آواز کشتگان (۱۳۶۲ش)؛ رازهای سرزمین من (تهران، ۲ جلد، ۱۳۶۶ش)؛ آزاده خانم و نویسنده‌اش (۱۳۷۶ش). از آثار دیگرش: رمان روزگار دوزخی آقای ایاز در ۳ جلد (این کتاب در سال‌های پیش از انقلاب چاپ و جمع‌آوری شد) و تاریخ مذکر.

براهنی در آثار اولیه‌اش، اعم از نقد و شعر و داستان، رویکردی اجتماعی‌ دارد، اما در آخرینِ آن‌ها به بازی‌های زبانی و شگردهای پسا‌مدرن گرویده است. وی از دهۀ 1360 با برگزاری کارگاه‌هایی ادبی در زیرزمین خانه‌اش و ضمن طرح نظریه‌هایی بر مبنای زبانیت زبان و چندصدایی، جریانی را در شعر ایران به راه انداخت که باعث شکل‌گیری جریانات ادبی‌ای چون شعر دهۀ هفتاد، شعر پست‌مدرن و شعر زبان شد. از شاگردان وی در این کارگاه‌ها شاعران و داستان‌نویسانی چون شیوا ارسطویی، هوشیار انصاری‌فر، شمس آقاجانی، عباس حبیبی بدرآبادی، مهسا محبعلی، سیدعلیرضا میرعلینقی، فریبا صدیقیم، ناهید توسلی، رؤیا تفتی و احمد نادعلی را می‌توان نام برد.

براهنی در دهۀ ۱۳۷۰ به کانادا مهاجرت کرد. وی سالیان درازی را در اواخر حیاتش به دلیل ابتلا به آلزایمر فعالیت ادبی‌ نداشت و جز چند مصاحبۀ شفاهی با نشریات و رسانه‌های داخلی و خارجی تا پیش از سال 1395ش، از میانۀ دهۀ 1380 به بعد فعالیت قلمی‌ای نداشت. وی را به دلیل استمرار و جدیت در مسألۀ نقد آثار ادبی دهه‌های 1340 تا پایان 1360ش و همچنین به‌خاطر ترویج نقد ادبی با رویکردهای نو (ضمن آثار مکتوب و در کارگاه‌های شعر و قصه‌اش) می‌توان مهم‌ترین منتقد ادبی سدۀ 14ش ایران دانست.