آتش بازی، وسایل

آتش‌بازی، وسایل (fireworks)

وسایل آتش‌بازی

وسایلی برای نمایشِ رنگ، دود، صدا، یا ترکیبی از آن‌ها. برخی از نمونه‌های این وسایل عبارت‌اند از ترقّه، گردونۀ آتش و فشفشۀ رنگی. وسایلِ آتش‌بازی گرما نیز تولید می‌کنند. چینی‌ها این وسایل را اختراع کرده‌اند و امروزه استفاده از آن‌ها در تمام دنیا رایج است. فنِ نورافشانی عبارت است از علم و هنرِ طراحیِ وسایل آتش‌بازی و استفاده از آن‌ها. این وسایل برای مقاصد نمایشی (نظیر چراغانی) و نظامی (نظیر ارسال پیام) نیز به‌کار می‌روند. وسایل آتش‌بازی از سه بخشِ اصلی تشکیل می‌شوند که عبارت‌اند از سوخت (برای ایجاد احتراق)، اکسیدکننده (ماده‌ای که اکسیژن لازم برای احتراق سریع و مؤثر سوخت را به سهولت متصاعد می‌کند)، و پیچه‌ای که قبل از آتش‌گرفتن، این دو را کنار یکدیگر نگهدارد. همۀ این مواد در یک بستۀ معمولاً استوانه‌ای‌شکل با روکشِ مقوایی به حالت فشرده قرار داده می‌شوند. برخی از سوخت‌هایی که در این وسایل به‌کار می‌رود عبارت‌اند از زغالِ چوب، منیزیوم و باروت. اکسیدکننده‌های رایج در آن‌ها عبارت‌اند از نیترات استرونتیوم، کلراتِ پتاسیم و پرکلراتِ پتاسیم. برای پیچۀ نگهدارنده از کلریدِ پُلی وینیل و رزینِ رزور سینول استفاده می‌کنند. رنگ‌های مخصوص حاصل از احتراق عبارت‌اند از قرمز ناشی از ترکیباتِ استرونتیوم (که، بر اثر احتراق، کلریدِ استرونتیومِ ناپایداری به‌وجود می‌آورد که نور قرمز از خود متصاعد می‌کند)؛ آبی ناشی از ترکیباتِ مس؛ سبز ناشی از ترکیباتِ باریوم؛ زرد ناشی از سدیم؛ سفید ناشی از منیزیوم. ورقه‌های فلزی، مثل تیتانیوم یا آلومینیوم، که در این وسایل به‌کار می‌روند، نیز باعث تولید جرقه می‌شوند. موشک‌های آتش‌بازی نیز بر مبنای اصول حاکم بر سایر موشک‌ها عمل می‌کنند. ظرفیت آن‌ها به‌اندازه‌ای است که وسایل آتش‌بازی را حمل کنند و سوخت‌شان باروت است. نوعاً، شصت متر بُرد دارند، معمولاً وسطشان را خالی می‌گذارند تا عاملِ پیش‌رانِ موشک سطح تماس بیشتری با هوا داشته باشد و احتراق سریع‌تر صورت پذیرد.

 

---