ابراهیم اصفهانی
| ابراهیم اصفهانی | |
|---|---|
| درگذشت | متوفی 989ق |
| ملیت | ایرانی |
| شغل و تخصص اصلی | شاعر، فرهنگ‌نویس و ادیب |
| شغل و تخصص های دیگر | خوش‌نویس |
| گروه مقاله | ادبیات فارسی |
ابراهیم اصفهانی ( - متوفی 989ق)
(میرزا ظهیرالدین ابراهیم اصفهانی) شاعر، فرهنگ‌نویس، ادیب و خوش‌نویس دوره‌ی صفوی. از زمان تولدش اطلاعی در دست نیست. پدرش، میرزا شاه حسین، وزیر شاه اسماعیل اول صفوی بود. وی و برادرش (میرزا اسماعیل) پس از کشته‌شدن پدرشان مدتی در اصفهان به سختی روزگار می‌گذراندند تا این‌که میرزا ابراهیم اصفهان را ترک کرد و رهسپار قزوین شد. وی در ابتدای ورود به قزوین ظاهراً با پریشانی و تنگدستی روزگار می‌گذراند اما طبع ظریف، شعردوستی و شعرشناسی‌اش سبب شد که در اندک زمانی مورد عنایت و توجه اکابر و امرا قرار گیرد.
میرزا ابراهیم در زمان سلطنت ابوالموید سلطان محمد خدابنده در قزوین درگذشت، ولی اوحدی بلیانی وفات او را در اصفهان و در عهد سلطنت شاه طهماسب می‌دانند. ابراهیم مردی وارسته و بلندنظر بود و در خوش‌نویسی با گرایش به روش میر در نستعلیق شهرت تمام داشت و همچنین مؤلف فرهنگ میرزا ابراهیم (فرهنگ جهانگشای) است که تألیف آن را به سال ۹۸۶ق به پایان برده است.
میرزا ابراهیم، اشعار بسیاری را از شعرای متعدد به عنوان شواهد لغوی در این فرهنگ آورده و بیشترین ابیات، از فردوسی، انوری، ظهیر فاریابی و کمال‌الدین اسماعیل اصفهانی است. در تدوین واژه‌نامه از شیوه کسانی چون محمد بن هندوشاه نخجوانی (مؤلّف صحاح‌الفرس) استفاده شده است و این فرهنگ از منابع مورد استفاده‌ی فرهنگ‌های بعدی مانند مجمع‌الفرس سروری، فرهنگ جهانگیری، برهان قاطع و غیاث‌اللغات بوده است.
- تاریخ عالم آرای عباسی، اسکندربیگ ترکمان، تهران، 1350ش.
- روزنامه‌ی ایران، شماره‌ی 4738: پنج‌شنبه 12 اسفند 1389.