قوام، احمد (تهران ۱۲۵۶ـ همان‌جا ۱۳۳۴ش)
قَوام، احمد (تهران ۱۲۵۶ـ همان‌جا ۱۳۳۴ش)
| احمد قَوام | |
|---|---|
| زادروز |
تهران 1256ش |
| درگذشت | تهران 1334ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | تحصیل در مدرسۀ دینی مروی، رشتۀ علوم سیاسی در فرانسه |
| شغل و تخصص اصلی | دولتمرد |
| لقب | دبیر حضور، وزیر حضور، قوام‌السلطنه |
| گروه مقاله | تاریخ ایران |
| خویشاوندان سرشناس | ابراهیم معتمدالسّلطنه (پدر) |
سیاستمدار و نخست‌وزیر دورۀ قاجار و پهلوی. فرزند ابراهیم معتمدالسّلطنه بود و پس از تحصیل در مدرسۀ دینی مروی در ۱۳۱۱ق پیش‌خدمت مخصوص ناصرالدین شاه قاجار شد و لقب «دبیر حضور» گرفت. او در ۱۳۱۴ق منشی مخصوص امین‌الدوله، صدراعظم، بود و پس از عزل امین‌الدوله به فرانسه رفت و در رشتۀ علوم سیاسی تحصیل کرد و در ۱۳۱۸ق به ایران بازگشت و منشی مخصوص عین‌الدوله، صدراعظم، شد. مظفرالدین‌شاه پس از سفر سومش به اروپا او را ملقب به «وزیر حضور» کرد و منشی مخصوص شاه شد و در ۱۳۲۴ق لقب «قوام‌السلطنه» گرفت. از ۱۳۲۸ق وزیر جنگ، وزیر مالیه و وزیر داخله و به هنگام قیام کلنل محمدتقی پسیان هم حاکم خراسان بود. در زمان وزارت داخلۀ وی، ژاندارمری تأسیس شد. در کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹ش زندانی گردید و سال بعد در زندان از احمدشاه قاجار فرمان نخست‌وزیری گرفت و کمی بعد استعفا کرد. در ۱۳۰۲ش به اتهام توطئه علیه سردار سپه از ایران تبعید شد و به پاریس رفت. در ۱۳۲۱ش بار دیگر نخست‌وزیر شد و به دنبال شورش ۱۷ آذر همان سال، که براثر کمبود ارزاق عمومی صورت گرفت (← بلوای_نان)، استعفا کرد. سه سال بعد، مجدداً نخست‌وزیر شد و توانست با تطمیع شوروی به واگذاری نفت شمال کشور، آن‌ها را وادارد که از آذربایجان خارج شوند (۱۳۲۵ش). آخرین بار در تیرماه ۱۳۳۱ش به نخست‌وزیری رسید که پس از قیام ۳۰ تیر همان سال، عزل شد و تا زمان فوتش دیگر فعالیتی نداشت. قوام مردی ادیب و خوشنویسی چیره‌دست بود. فرمان مشروطیت به خط اوست.