مانریسم

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

مانِریسم (mannerism)

تابلوي ديدار، اثر ياکوپو دا پونتورمو

(یا: شیوه‌گری) اصطلاح شیوه‌گری در کل به هر نوع تکلّف (تقلید غیرطبیعی یا اغراق) در هر سبک یا شیوۀ هنری اطلاق می‌شود، اما این اصطلاح معمولاً بر نقاشی‌های ایتالیایی قرن ۱۶ دلالت دارد، و معرف دوره‌ای متمایز بین هنر رنسانس متعالی[۱] و باروک[۲] است. شیوه‌گری عمدتاً بر پیروی از میکلانژ، و اغراق در تأکید بر کمپوزیسیون[۳] و کژنماییِ گویای اندام‌ها در آثار او، استوار است. در آثار شیوه‌گران، اندام‌ها به‌صورتی غیرطبیعی عضلانی یا کشیده‌اند، و در وضعیت‌های خشونت‌آمیز یا تحت فشار قرار دارند. بدین ترتیب حسی از ابهام و رنج ایجاد می‌شود که با هماهنگی، آرامش، و متانت دلخواهِ هنرمندان رنسانس[۴] که از قواعد کلاسیک[۵] هنر پیروی می‌کردند، متفاوت است. ترکیب‌بندی شلوغ، تحریف در نسبت و مقیاس، و نیز استفاده از رنگ تند، از مشخصات آثار شیوه‌گران به‌شمار می‌رود. این گرایش‌ها در فلورانس[۶]، رُم، و بولونیا پدیدار شد، و ناآرامیِ نهفته در آن‌ها را می‌توان تا حدی به تأثیرات آزارندۀ نهضت اصلاح دین[۷]، و نیز غارت رُم در ۱۵۲۷ نسبت داد، که زندگی روزمرۀ بسیاری از نقاشان را برآشفت. در میان شیوه‌گران برجسته، پارمیجانینو[۸]، دانیل دا ولترا[۹]، یاکوپو دا پونتورمو[۱۰]، سالویاتی[۱۱]، برادران فدریگو[۱۲] و تادئو تسوکّارو[۱۳] و پرینو دل واگا[۱۴] درخور ذکرند. هنرمندان ایتالیایی، ازجمله جووانّی باتیستا روسّی[۱۵] (ایل روسو[۱۶])، پریماتیچیو[۱۷]، و نیکولو دل آباتّه[۱۸]، نوعی شیوه‌گری خاص و زیبا را به فرانسه آوردند؛ فرانسیس اول[۱۹] آنان را به ایتالیا فراخوانده بود. (← مکتب فونتن‌بلو). پلّگرینو[۲۰] (۱۵۲۷ـ۱۵۹۲) شیوه‌گری را به اسپانیا برد. بروندزینو[۲۱]، شاگرد وازاری[۲۲]، و کَوِلی‌یر دارپینو[۲۳]، که ظاهراً این سبک با او به‌اوج خود رسید، از شیوه‌گران متأخر ایتالیا بودند.

 


  1. High Renaissance
  2. baroque
  3. composition
  4. Renaissance
  5. classical
  6. Florence
  7. Reformation
  8. Parmigianino
  9. Daniele da Volterra
  10. Jacopo da Pontormo
  11. Salviati
  12. Federigo
  13. Taddeo Zuccaro
  14. Perino del Vaga
  15. Giovanni Battista Rossi
  16. Il Rosso
  17. Primaticcio
  18. Niccolò dell’ Abbate
  19. Francis I
  20. Pellegrino
  21. Bronzino
  22. Vasari
  23. Cavaliere d’Arpino