ابن قیم جوزیه، محمد بن ابی بکر (۶۹۱ـ۷۵۱ق)

محمد بن ابی بکر بن قیم جوزیه
زادروز	۶۹۱ق
درگذشت	۷۵۱ق
ملیت	عرب
شغل و تخصص اصلی	متکلم و شاعر
شغل و تخصص های دیگر	حکیم
آثار	اِغاثةُ‌اللَّهْفانِ فی حُکم طَلاقِ‌الْغَضْبان (مصر، ۱۹۶۱)؛ اِجتماع‌ُالجُیوشِ الاسلامیةِ عَلی غَزْوِالمُعَطَّلَة و الجُهْمِیَّة (بیروت، ۱۴۰۴ق)؛ احکامُ اهل‌ِالذِّمَة (دمشق، ۱۹۶۱)؛ اَخبارُالنساء (قاهره، ۱۳۰۷ق)؛ اسماءالمؤلفات ابن تیمیة (دمشق، ۱۳۷۲ق)؛ بدایع‌الفوائد (مصر، ۱۳۴۴ق)؛ التِبْیان فی اَقسامِ‌القرآن (قاهره، ۱۳۵۲ق)؛ تفاسیر (بیروت، ۱۹۶۸)؛ الروح (بیروت، ۱۴۰۲ق)؛ القَصیدَةُالنونیة (بیروت، ۱۴۰۶ق)؛ هدایةُ‌الحَیاری فی‌الردِّ علی‌الیهودِ و النَصاری (بیروت، ۱۳۲۳ق)؛ باب (دمشق، ۱۳۴۸ق)؛ اعلام‌الموقعین عن رب‌العالمین (قاهره، ۱۳۷۴ق)؛ زادالمعاد فی هدی خیر العباد (بیروت، ۱۴۰۲ق)، الطرق‌الحکمیه فی السیاسة‌الشرعیه (قاهره، ۱۳۷۲ق)
گروه مقاله	دین اسلام

ابن قَیِّمِ جَوزِیّه، محمد بن ابی‌بکر (۶۹۱ـ۷۵۱ق)

(محمد بن ابی بکر بن ایوب بن سعد بن حریز زرعی دمشقی معروف به ابن قیم الجوزیه) متکلم، حکیم و شاعر حنبلی. او را به اعتبار پیشۀ پدرش، که قیّم (مباشر) مدرسۀ جوزیه بود، ابن قیم می‌خوانند. ابن قیم در ۲۱سالگی که ابن تیمیه از قاهره به دمشق رفت به او پیوست و شاگرد او شد. همزمان با زندانی‌شدن ابن تیمیه در قلعۀ دمشق به زندان افتاد. شانزده سال شاگرد ابن تیمیه بود. با استاد خود هم‌سرای بود، جز این‌که مایه‌ای از عرفان داشت و گاه چنین تصور می‌شود که آثار استادش را نه تنها از حیث زبان و تعبیر، بلکه از نظر ذوق و مشرب تغییر داده و با این کار در انتشار و دوام‌بخشیدن به تأثیر و نفوذ ابن تیمیه خدمات بسیاری انجام داده است. هشت سال در مدرسۀ صدریه درس گفت. در ۷۳۱ق حج گزارد. با فلاسفه، یهود و نصارا تعارض داشت. از شاگردان وی می‌توان به ابن کثیر و ابن رجب اشاره کرد. به سبب تألیف در زمینه‌های گوناگون معروف است. در فقه، کلام، تفسیر، طب و قیافه‌شناسی صاحب آثاری است. شعر نیز می‌سروده است. فن منطق را حرام می‌دانسته و در اشعاری آن را نکوهیده است. به توحید نه تنها از نظر علمی و جنبۀ الهی، بلکه به مثابۀ یک اصل انسانی می‌نگریسته است. اندیشۀ فلسفی درخصوص شرع و اصول دین را سنت فکری غیر دینی می‌دانست و به نظریه تغییر فتاوی و احکام و شیوه‌های ادارۀ امور در ازمنه قائل بوده است. از آثارش: اِغاثةُ‌اللَّهْفانِ فی حُکم طَلاقِ‌الْغَضْبان (مصر، ۱۹۶۱)؛ اِجتماع‌ُالجُیوشِ الاسلامیةِ عَلی غَزْوِالمُعَطَّلَة و الجُهْمِیَّة (بیروت، ۱۴۰۴ق)؛ احکامُ اهل‌ِالذِّمَة (دمشق، ۱۹۶۱)؛ اَخبارُالنساء (قاهره، ۱۳۰۷ق)؛ اسماءالمؤلفات ابن تیمیة (دمشق، ۱۳۷۲ق)؛ بدایع‌الفوائد (مصر، ۱۳۴۴ق)؛ التِبْیان فی اَقسامِ‌القرآن (قاهره، ۱۳۵۲ق)؛ تفاسیر (بیروت، ۱۹۶۸)؛ الروح (بیروت، ۱۴۰۲ق)؛ القَصیدَةُالنونیة (بیروت، ۱۴۰۶ق)؛ هدایةُ‌الحَیاری فی‌الردِّ علی‌الیهودِ و النَصاری (بیروت، ۱۳۲۳ق)؛ باب (دمشق، ۱۳۴۸ق)؛ اعلام‌الموقعین عن رب‌العالمین (قاهره، ۱۳۷۴ق)؛ زادالمعاد فی هدی خیر العباد (بیروت، ۱۴۰۲ق)، الطرق‌الحکمیه فی السیاسة‌الشرعیه (قاهره، ۱۳۷۲ق).