مسجد جامع (نطنز)
مسجد جامع (نَطَنز)
گنبدخانۀ این مسجد قدیم‌ترین بخش آن به‌شمار می‌رود؛ کتیبه‌ای مورخ ۳۸۹ق بر ضلع شرقی آن به‌دست آمده است. دیگر قسمت‌های مسجد در قرن ۸ق به گنبدخانه افزوده شدند، و امروزه کتیبه‌های متعددی از قرن‌های ۸ تا ۱۳ق در آن‌ها دیده می‌شود. این مسجد صحن مربع‌شکل کوچکی با چهار ایوان در میانۀ اضلاعِ آن دارد. دو بنای مقبره و خانقاه شیخ عبدالصمد اصفهانی در کنار این مسجد، مجموعه‌ای ایجاد کرده‌اند. از بنای خانقاه در غربِ این مجموعه، فقط سردر آن باقی مانده است؛ در ۱۳۳۴ش بر خرابه‌های آن شبستانی ساخته‌اند. بر سردر خانقاه تزیینات نفیس کاشی‌کاری دیده می‌شود. مقبرۀ شیخ عبدالصمد، گنبدی رُک با پوشش کاشی بر فراز خود دارد. براساس کتیبه‌های موجود، بانی مجموعۀ مسجد، خانقاه، و مقبره، خلیفه بن حسین بن علی ماستری، و معمار آن ابراهیم بن اسماعیل بنّاء اصفهانی بوده است. ساخت مناره‌ای رفیع در این مجموعه، براساس کتیبه‌اش، در ۷۲۵ق آغاز شد، و کاشی‌کاری آن در ۱۳۵۶ش مرمت گردید.