مصوبه قانونی پارلمان (انگلستان)
مصوبه قانونی پارلمان (انگلستان) act of Parliament
تغییر قانون در پارلمان، که قانون موضوعه نامیده می‌شود. مصوبه پارلمان قبل از این‌که به توشیح پادشاه برسد و به قانون تبدیل شود، لایحه قانونی[۱] است. معادل مصوبه قانونی در امریکا، مصوبه کنگره[۲] است. مصوبه پارلمان ممکن است واجد جنبه عمومی (با آثار عمومی)؛ محلی یا خصوصی باشد. مجموعه حقوق موضوعه انگلستان متشکل از کلیه مصوبات پارلمانی است که در رأس فهرست آن مصوبه قانونی مرتون[۳]، مصوب در 1235م است.
روند تصویب قانون در پارلمان انگلیس به شرح زیر است:
1 ـ شور اول لایحه: عنوان لایحه در مجلس عوام[۴] قرائت می‌شود و یکی از وزرا تاریخی را برای شور دوم مشخص می‌کند.
2 ـ متن لایحه به‌صورت رسمی چاپ می‌شود.
3 ـ شور نوبت دوم: پس از بحث و بررسی کلیت لایحه در مجلس عوام، درباره این‌که آیا لایحه باید در مرحله بعدی نیز مطرح شود، رأی‌گیری به عمل می‌آید.
4 ـ مرحله تشکیل کمیسیون بررسی: کمیسیونی متشکل از نمایندگان مجلس، جزئیات طرح قانونی را به تفصیل بررسی می‌کند و اصلاحات لازم را در آن به عمل می‌آورد.
5 ـ مرحله گزارش: لایحه به مجلس عوام که ممکن است اصلاحات بیشتری در آن به عمل آورد اعاده می‌شود.
6 ـ شور سوم: در این مرحله، در مجلس عوام در مورد این‌که آیا لایحه باید به مجلس اعیان فرستاده شود رأی‌گیری به عمل می‌آید.
7 ـ مجلس اعیان: در مجلس اعیان لایحه قانونی کمابیش همان مراحل مجلس عوام را طی می‌کند. (ممکن است لایحه ابتدا در مجلس اعیان طرح شده باشد که در این صورت، مجلس عوام در این مرحله آن را بررسی می‌کند).
8 ـ آخرین اصلاحات: مجلس عوام نظرات و ملاحظات اصلاحی مجلس اعیان را بررسی می‌کند و می‌تواند اصلاحات بیشتری در لایحه قانونی اعمال کند که در این صورت معمولاً باید به تأیید مجلس اعیان نیز برسد.
9 ـ توشیح ملکه/پادشاه: در این مرحله ملکه/پادشاه موافقت رسمی خود را نسبت به قانون اعلام می‌کند.
10 ـ با توشیح پادشاه یا ملکه، لایحه قانونی به مصوبه پارلمان تبدیل می‌شود. با وجود این، مصوّبه صرفاً از تاریخی که در خود قانون پیش‌بینی شده است قابل اجرا خواهد بود.
براساس مصوبه قانونی 1911 پارلمان[۵]، اتخاذ تصمیم دربارۀ تشخیص لوایح پولی برعهده رئیس مجلس عوام است. دربارۀ سایر لوایح قانونی نیز مقرر شده است که اگر لایحه‌ای طی سه اجلاس متوالی براساس مصوبه قانونی [۶]1949 پارلمان در دو اجلاس با اکثریت آرا به تصویب مجلس عوام برسد، بدون کسب موافقت مجلس اعیان[۷] اعتبار قانونی خواهد داشت. هیچ لایحه‌ای بیش از یک‌بار در یک اجلاس قابل طرح نیست، و به همین لحاظ گاه لازم شده است که اجلاسی موقتاً تعطیل شود تا امکان قانونی تقدیم مجدد لایحه‌ای رد شده فراهم شود.
ارائه طرح قوانین عمومی از جانب نمایندگان ممکن است، اما معمولاً لوایح قانونی دولت یا طرح‌های مورد حمایت دولت، شانس بیشتری برای تصویب و تبدیل شدن به قانون را دارند. بحث کلیات لوایح عمومی در شور دوم و سوم و بررسی تفصیلی در کمیسیون و یا براساس گزارش کمیسیون در جلسۀ عمومی مجلس انجام می‌شود. طرح‌های قانونی واجد جنبه‌های خصوصی که صرفاً به چند شخص حقیقی یا حقوقی ارتباط دارد، با عرض حال طرف‌های ذینفع مطرح می‌شود و برای به تصویب رسیدن همان مراحل بالا را طی می‌کند. اما اگر مقدمه توجیهی آن قانع‌کننده نباشد ـ یعنی کمیسیون خاصّی که طرح به آن ارجاع شده، پس از شور دوم طرح را علی‌الظاهر توجیه‌پذیر تشخیص ندهد ـ از دستور کار خارج خواهد شد. کلیه مصوبات قانونی عمومیت دارد، مگر آن‌که طور دیگری قید شده باشد. این مصوبات برای عموم لازم‌الاجرا است و اعلام عمومی آن ضرورت ندارد، زیرا فرض بر آن است که کلیه شهروندان از مفاد قانون اطلاع دارند. قوانین عمومی انگلستان در مورد پادشاه جزیرۀ من[۸] یا جزایر کانال[۹] قابل اجرا نیست (مگر آن‌که صراحتاً در متن قانون قید شده باشد). قانون ممکن است موقتی باشد، و بسیاری از قوانین موقتی (حدود یک‌صد فقره) هرساله به موجب قانون تمدید مهلت انقضای قوانین[۱۰]، تمدید می‌شوند. در اسکاتلند قوانینی که هیچ‌گاه فسخ نشده‌اند، ممکن است به علت گذشت زمان، فاقد اثر اجرایی تلقی شوند.