میرزا احمد کاشانی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

میرزا احمد کاشانی ( - 1228ق)

(نیز با نام‌های: میرزا احمد صبور کاشانی، میرزا احمد کاشانی سرهنگ و میرزا احمد شهید، متخلص به صبور) از شاعران دورۀ قاجار، فرزند محمدعلی پسر آقامحمد دنبلی ضرابی (بزرگ خاندان ضرابی) و برادرزادۀ فتحعلی خان صبا. پدرش، وزیر لطفعلی خان زند بوده است. میرزا احمد در کاشان متولد شد، اما اصالتاً آذربایجانی بود. نزد پدر و عمویش تربیت یافت و از آنان شاعری آموخت. او از شاعران توانای دوران فتحعلی شاه قاجار و از ندیمان دربارش بود که پس از استقرار عباس میرزا نایب‌السلطنه در آذربایجان، از دارالخلافه به آن‌جا رفت و نزد او مقام و منزلت ویژه‌ای پیدا کرد و از منشیان خاص او شد. او زمانی در منصب سرهنگی در اصفهان و مدتی در تبریز و گیلان سپری کرد. سرانجام در 1228ق طی جنگ ایران و روس در لنکران تالش سردار کل لشکر عباس میرزا نایب‌السلطنه و سرهنگ فوجی از اسیران روسی نومسلمان مشهور به فوج «بهادران» بود و به علت شکست سپاه ایران از سپاه روسیه کشته شد و همان‌جا در تالش نیز به خاک سپرده شد.

صبور کاشانی در قالب‌های گوناگون (قصیده، غزل، رباعی، مثنوی، ترکیب‌بند و قطعه) طبع‌آزمایی کرده، هرچند گرایشش بیشتر به قصیده و غزل است. میرزا احمد چهارده قصیده نیز در مدح پیامبر (ص) و پیشوایان دین سروده‌ است. او معاصر شاعران برجسته‌ای همچون صبای کاشانی، سحاب اصفهانی، مجمر اصفهانی و نشاط اصفهانی بوده و از شاعران دورۀ بازگشت است. او همچون دیگر بازگشتی‌ها در قصیده بیشتر پیرو سنایی، انوری و به‌ویژه فرخی، و در غزل پیرو سعدی و حافظ بوده است. از صبور دیوان اشعاری به جا مانده که چهار نسخۀ خطی از آن موجود است.