نیژنی نووگورود
| نیژنی نووگورود | |
|---|---|
| کشور | روسیه |
| نام فارسی | نیژنی نووْگورود |
| نام لاتین | Nizhniy Novgorod |
| جمعیت | 1,340,900 نفر |
| موقعیت | 375کیلومتری شرق مسکو |
نیژنی نووْگورود (Nizhniy Novgorod)
(نام سابق: گورکی[۱] از ۱۹۳۲ تا ۱۹۹۰) شهر و رودبندر[۲]ی در مرکز فدراسیون روسیه[۳]، به فاصلۀ ۳۷۵کیلومتری شرق مسکو، با ۱,۳۴۰,۹۰۰ نفر جمعیت (۲۰۰۳). در محل تقاطع[۴] رودهای ولگا[۵] و آکا[۶] واقع شده و از مراکز مهم حمل‌ونقل است. در این شهر، وسایط نقلیه، لکوموتیو، هواپیما، و کشتی تولید می‌شود و بزرگ‌ترین صنعت ترابری را در فدراسیون روسیه دارد. همچنین کارخانه‌های تولید موتور دیزلی و ماشین‌آلات و صنایع فرآوری نفت، شیشه‌سازی، چوب‌بری، و تولید مواد غذایی و انواع صنایع سبک دارد. سالیانه، نمایشگاه بین‌المللی بازرگانی در آن برپا می‌شود. شاهزاده بزرگ ولادیمیر[۷]، نیژنی نووگورود را در یک ماندگاه بلغاری به‌منزلۀ قلعه‌ا‌ی مرزی در‌برابر حملۀ بلغارهای ولگا، موردوا[۸]، و تاتارها بنا کرد (۱۲۲۱م). این شهر محل تولد ماکسیم گورکی[۹]، نویسندۀ معروف، (۱۸۶۸) است؛ به افتخار او، این شهر را گورکی نامیدند، اما پس از فروپاشی اتحاد شوروی، نام قدیمی خود را بازیافت. دولت شوروی ناراضیان سیاسی را به این محل تبعید می‌کرد. از ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۶ ورود خارجیان به این شهر ممنوع بود. آندری ساخاروف[۱۰]، فیزیکدان هسته‌ا‌ی، برندۀ جایزه نوبل، و تبعیدی، در این شهر می‌زیست. نیژنی نووگورود در ۱۳۵۰م پایتخت شاهزاده‌نشین سوزدال ـ نیژنی نووگورود[۱۱] شد و رقیبی برای نفوذ فزایندۀ مسکو به‌شمار می‌رفت. در ۱۳۹۲م به مسکووی[۱۲] منضم و پایگاهی برای فتح قازان[۱۳] (۱۵۵۲) شد. درخلال دوران آشوب[۱۴] (۱۶۰۴ـ۱۶۱۳)، محل آغاز جنبش موفقیت‌آمیز آزادی مسکو از تسلط لهستانی‌ها بود (۱۶۱۱). نمایشگاه تجاری این شهر، که برای مبارزۀ اقتصادی با قازان تأسیس شد (۱۵۲۵)، از بزرگ‌ترین نمایشگاه‌های روسیه بود و نیژنی نووگورود را به مرکز اصلی بازرگانی کشور مزبور تبدیل کرد؛ این نمایشگاه در ۱۹۲۹ تعطیل شد. توسعۀ صنعتی شهر از اوایل قرن ۱۹ آغاز شد؛ ابتدا کارخانه‌های آردسازی و سپس صنایع سنگین (۱۸۴۹) احداث شدند. اولین برنامۀ پنج‌سالۀ شوروی[۱۵] (۱۹۲۹ـ۱۹۳۲) سبب رشد سریع صنعتی این شهر شد. درخلال جنگ جهانی دوم، نیژنی نووگورود یکی از پایگاه‌های اصلی ارتش سرخ[۱۶] بود. این شهر یک دانشگاه (۱۹۱۸)، یک انستیتو پلی‌تکنیک (۱۹۳۰، با نام دانشگاه صنعتی گورکی[۱۷])، و چندین نهاد آموزش عالی دارد. سالن تئاتر آن، که از قدیمی‌ترین سالن‌های تئاتر کشور مزبور است، در ۱۷۹۸ تأسیس شد. قلعۀ کرملین[۱۸] از اوایل قرن ۱۶ و کلیساهای زیبا و بناهای دیگری از قرون ۱۷ تا ۱۹ در این شهر بر‌جا مانده‌اند.