پاسارگاد
| پاسارگاد | |
|---|---|
| استان | فارس |
| شهرستان | پاسارگاد |
| بخش | پاسارگاد |
| موقعیت | کیلومتری شمال شرقی مرودشت و ۱۳کیلومتری شمال سعادت‌شهر، ۹کیلومتری غرب راه شیراز به اصفهان و ۳۹کیلومتری شمال شرقی تخت جمشید |
| نوع اقلیم | معتدلِ مایل به سرد |
| ارتفاع از سطح دریا | ۱,۸۵۰متر |
| برخی بناهای مهم | مجموعۀ تاریخی پاسارگاد |
| نام لاتین | Pasargad |
پاسارگاد (Pasargad)
منطقه‌‌ای تاریخی در استان فارس، شهرستان پاسارگاد، بخش پاسارگاد. با ارتفاعی حدود ۱,۸۵۰متر از سطح دریا در دشتی در ۵۰کیلومتری شمال شرقی مرودشت و ۱۳کیلومتری شمال سعادت‌شهر، ۹کیلومتری غرب راه شیراز به اصفهان و ۳۹کیلومتری شمال شرقی تخت جمشید قرار دارد. اقلیم آن معتدلِ مایل به سرد و از نظر بارندگی جزء نواحی خشک است. این منطقه، با نام باستانی پارسَه‌گَد (به‌معنای شهر یا اردوی پارسیان)، در اصل اقامتگاه طایفۀ پاسارگادای بود که خاندان هخامنشی به آن تعلق داشت. کوروش، سرسلسلۀ هخامنشی، ایشتوویگو، آخرین شاه خاندان ماد، را در همین مکان شکست داد. کوروش شهری در این محل بنا کرد و آن را پاسارگادای نامید و کاخ و آرامگاهی برای خود در آن احداث کرد. داریوش هخامنشی اول پایتخت خود را به تخت جمشید منتقل کرد. پس از بنای پرسپولیس به دست داریوش هخامنشی اول، شهر پاسارگاد در درجۀ دوم اهمیت قرار گرفت و سرانجام در حملۀ اسکندر مقدونی از رونق افتاد و خزاین آن به‌تاراج رفت (۳۳۶پ‌م). شکوه احترام‌آمیز پاسارگاد هرگز، حتی پس از حملۀ اعراب به ایران، از بین نرفت، چنان‌که ایرانیان برای جلوگیری از انهدام کامل آن به دست اعراب بنای آن را به سلیمان نبی و مادرش نسبت می‌دادند. کار خاک‌برداری علمی پاسارگاد از ۱۳۲۹ش آغاز شد. این منطقه در سال 1384ش با جدا شدن از شهرستان مرودشت و با انضمام مناطق دیگری از این شهرستان و شهرستان خرم‌بید به شهرستان مستقلی با همین عنوان (پاسارگاد) تبدیل شد. شهرستان پاسارگاد مشتمل است بر دو بخشِ مرکزی و پاسارگاد، به مرکزیت اداری سعادت‌شهر.
برخی از آثار برجامانده از پاسارگاد عبارت‌اند از: آرامگاه کوروش، معروف به مشهد مرغاب؛ کاخ دروازه، که نقش‌برجستۀ درگاه شمالی آن کهن‌ترین حجاری دورۀ هخامنشی است؛ کاخ بار، در سمت شرق آرامگاه کوروش، با وسعت حدود ۲,۲۶۴مترمربع؛ کاخ اختصاصی، به فاصلۀ ۱,۳۵۰متری آرامگاه، با مساحتی درحدود ۳,۴۱۰مترمربع؛ برج سنگی، در حدود ۵۰۰متری شمال کاخ اختصاصی که در نوشته‌های مورخان کهن به زندان سلیمان شناخته است؛ سکّوهای سنگی محوطۀ مقدس در ۱کیلومتری شمال غربی کاخ اختصاصی؛ تخت سلیمان یا تل تخت در شمال دشت پاسارگاد؛ و بناهای بوستان شاهی.