کلموک، جمهوری

کَلْموک، جمهوری (Kalmyk)

(یا: کالمیک) جمهوری در جنوب غربی فدراسیون روسیه، ۷۵,۹۰۰ کیلومتر مربع مساحت و ۳۱۹هزار نفر جمعیت دارد (۱۹۹۶)، که ۳۹درصد از آن‌ها در شهر زندگی می‌کنند. ۴۵درصد از جمعیت آن کلموک و ۳۸درصد روس‌اند. مرکز آن الیسْتا و شهر مهم دیگر آن یاشکول است. این جمهوری در غرب ولگای سفلا واقع شده و دارای خط ساحلی کوتاهی در کرانۀ شمال غربی دریای خزر است. کلموک از استپ خشک و زمین‌های پست نیمه‌بیابانی تشکیل شده و آب و هوای قاره‌ای دارد. صنایع آن شامل ساخت ماشین‌آلات ساختمانی، فلزکاری، فرآوری مواد غذایی و تولید کنسرو ماهی است. پرورش گوسفند، خوک و گاو نیز در آن رواج دارد. قوم کلموک دراصل مردمی مغول بودند که در قرن ۱۷ از آسیای مرکزی به سمت غرب و ناحیۀ ولگای سفلا کوچ کردند. آنان خانات مرزی (ناحیۀ تحت سلطۀ یک خان یا فرمانروای مغول) تشکیل دادند و نسبت به روسیه سوگند وفاداری یاد کردند تا از آن دربرابر حملۀ تاتارها محافظت شود. خانات مزبور در قرن ۱۸ جذب استان روسی آستراخان شد. استان خودمختار کلموک در ۱۹۲۰ تأسیس و در ۱۹۳۸ به جمهوری خودمختار تبدیل شد. مالکیت اشتراکی و تبعیدها از تعداد قوم کلموک در دهه‌های ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ به‌شدت کاست. در ۱۹۵۸ از آنان اعادۀ حیثیت شد و با فروپاشی اتحاد شوروی، فرهنگ و مذهب بودایی آنان دوباره احیا شد. این استان در ۱۹۹۱ جمهوری مستقل خود را از فدراسیون روسیه اعلام کرد؛ ولی مجدداً دوباره به آن پیوست.

 

---