مندلسون (بارتولدی)، فلیکس (۱۸۰۹ـ۱۸۴۷)

فلیکس مندلسون (بارتولدی)  Felix Mendelssohn (-Bartholdy)
زادروز	۱۸۰۹م
درگذشت	۱۸۴۷م
ملیت	آلمانی
شغل و تخصص اصلی	آهنگ‌ساز، نوازنده پیانو و رهبر ارکستر
آثار	رویای شب نیمه تابستان (۱۸۲۷)، اوورتور غار فینگال (۱۸۳۲)
گروه مقاله	موسیقی
خویشاوندان سرشناس	آبراهام مندلسون (پدر)، یوزف مندلسون (پدربزرگ)، سسیل ژان رنو (همسر)

مِندِلسون (بارتولدی)، فلیکس (۱۸۰۹ـ۱۸۴۷)

(Mendelssohn (Bartholdy), Felix)

فلیکس مندلسون بارتولدی

آهنگ‌ساز، پیانونواز، و رهبر ارکستر، زادۀ آلمان. موسیقی او سبُکی و جذابیت موسیقی کلاسیک را در زمینه موضوع‌های رُمانتیک و توصیفی به‌کار می‌گیرد. ازجمله مشهورترین آثارش عبارت‌اند از رؤیای شب نیمۀ تابستان (۱۸۲۷)، اوورتور غار فینگال (۱۸۳۲)، و پنج سمفونی، شامل سمفونی «اصلاح دینی» (۱۸۳۰)، سمفونی «ایتالیایی» (۱۸۳۳)، و سمفونی «اسکاتلندی» (۱۸۴۲). او در احیا و ترویج علاقۀ همگانی به موسیقی یوهان سباستیان باخ، نقش مهمی داشت. مندلسون پسر بانکدار ثروتمند آبراهام مندلسون و نوۀ فیلسوف یهودی موزِس مندلسون بود. خانواده‌اش به کیش مسیحی درآمدند و در ۱۸۱۲ به برلین نقل مکان کردند. در ۶سالگی از مادرش و در ۷‌سالگی از ماری بیژو در پاریس تعلیم پیانو گرفت. در ۱۸۱۷، پس از بازگشت به برلین، شاگرد کارل تسِلتر، آهنگ‌ساز، شد، و در ۱۸۲۱ با گوته در وایمار ملاقات کرد. پیش از آن، در ۱۸۱۸، پسرک ۹ساله در یک کنسرت مجلسی نوازندگی کرد، و تا پیش از ۱۳‌سالگی آثار بسیاری ساخت، که یکی از آن‌ها کوآرتت پیانو اپوس یک بود. ثروت پدرش، او را قادر ساخت تا رهبری یک ارکستر خصوصی را به‌دست بگیرد، و او نخستین سمفونی خود را در ۱۵‌سالگی، پس از ساختن سیزده سمفونی برای سازهای زهی، خلق کرد. تا ۱۸۲۵ اپرای کوتاه عروسی کاماکو را به‌پایان رساند، که به هزینۀ خانواده در ۱۸۲۷ اجرا شد. همچنین در ۱۸۲۵ نخستین شاهکار خود، اُکتت زهی، را ساخت. در ۱۷‌سالگی اوورتور نمایش‌نامۀ رؤیای شب نیمۀ تابستان اثر شکسپیر را ساخت (که بقیۀ موسیقی صحنه‌ای آن در ۱۸۴۲ ساخته شد). در ۱۸۲۹ اثر فراموش‌شدۀ پاسیون قدیس متّی اثر باخ را در آکادمی آواز رهبری کرد و نخستین سفر خود به انگلستان را برای رهبری انجمن فیلارمونیک، لندن، انجام داد، که پس از آن نیز مدتی را برای تعطیلات در اسکاتلند سپری کرد و برای ساخت اوورتور هبریدز (غار فینگال) و سمفونی «اسکاتلندی» از آن‌جا تأثیرهایی گرفت، و از ۱۸۳۰ تا ۱۸۳۱ در ایتالیا بر روی آن کار کرد. در ۱۸۳۳ رهبری جشنوارۀ راین سفلا را در دوسلدورف برعهده گرفت، و سپس در سِمت سرپرست موسیقی این جشنواره استخدام شد، اما این شهر را به قصد لایپزیگ ترک کرد و در ۱۸۳۵ رهبر «رسمی» کنسرت‌های گِواندهاوس شد. در ۱۸۳۷ با سسیل ژان‌رنو، از یک خانوادۀ هوگنو (پروتستان فرانسوی)، ازدواج کرد. در سپتامبر همان سال پاسیون پولس حواری را در جشنوارۀ بیرمنگام رهبری کرد. در ۱۸۴۱ به برلین رفت تا مدیریت بخش موسیقی آکادمی هنرها را برعهده بگیرد، و در آن‌جا موسیقی متن چند نمایش‌نامۀ کلاسیک یونانی، انگلیسی، و فرانسوی را تهیه کرد. در اواخر ۱۸۴۲ کنسرواتوار لایپزیگ را بنا نهاد. در ۱۸۴۵ مقام رهبری ارکستر خود در لایپزیگ را دوباره به‌دست‌ آورد، و نخستین اجرای محبوب‌ترین اثرش، کنسرتوی ویولن را رهبری کرد. اما وضع سلامتی‌اش خوب نبود، و سفرش به انگلستان برای رهبری الیاس در جشنوارۀ بیرمنگام در اوت ۱۸۴۶ آخرین سفرش نیز شد. ارزشمندترین جنبۀ موسیقی مندلسون تلفیق حال‌وهوایی رُمانتیک و تغزلی با معنای دقیقی از فرم است. ازجمله آثار اوست: اولین شب والپورگیس اثر گوته برای تک‌خوان‌ها، کُر، و ارکستر. سیزده سمفونی برای سازهای زهی (۱۸۲۱ـ۱۸۲۳)، ملوزینۀ زیبا (۱۸۳۳)، روی بلاس (۱۸۳۹). شش کوآرتت زهی؛ دو کوینتت زهی. مقدار زیادی موسیقی پیانو شامل آوازهای بی‌کلام (۴۸ قطعه)؛ شش سونات و قطعه‌های دیگر برای ارگ.

 

---