ابن اسحاق، ابوعبدالله محمد

ابوعبدالله محمد بن اسحاق
زادروز	مدینه ۸۰‌ق
درگذشت	بغداد ۱۵۱ق
ملیت	عرب
شغل و تخصص اصلی	محدث و سیره‌نویس
آثار	کتاب الخلفاء؛ کتاب حُرّاب البَسوس بین بکر و تغلب ابنَیْ وائل بن قاسط
گروه مقاله	دین اسلام

ابن اسحاق ابوعبدالله محمد (مدینه ۸۰‌ ـ بغداد ۱۵۱ق)
(ابوعبدالله‌ یا ابوبكر محمد بن‌ اسحاق‌ بن‌ یسار بن‌ خیارِ مطلبی‌ مدنی‌، معروف به ابن اسحاق) محدث و سیره‌نویس. او اولین سیره‌نویسی است که زندگانی پیامبر اکرم (ص) را به رشتۀ تحریر درآورده است (اصل این کتاب در دست نیست، ولی گویند ابن هشام کتاب سیره‌اش را براساس کتاب او نگاشته است). دوران نوجوانی را در مدینه گذراند. فقه و حدیث را از اساتید زمان آموخت. ابن شهاب زهری از اساتید ابن اسحاق، در مورد او گفته است: «تا زمانی که این اَحْوَل (لوچ) در حجاز است، حجاز مرکز علم خواهد بود». روابط‌اش با مالک ابن اَنَس پیشوای مذهب مالکی و هشام بن عروه محدث مشهور، تیره و جوّ مدینه برای او نامناسب بود ولی باز به گردآوری روایات، اخبار و احادیث دربارۀ زندگی پیامبر (ص) و سران قبایل عرب پرداخت. او آگاه به علوم متداول زمان خویش بود. در سفرهایی که به مصر، بغداد و دیگر نقاط داشت شاگردانی تربیت کرد. به درخواست منصور خلیفۀ عباسی کتاب سیره یا مغازی را که منابع و مطالب آن را سال‌ها پیش و قبل از رفتن به عراق تهیه کرده بود، نگاشت. پس از مدتی خلیفه از وی تألیف کتابی در تاریخ، از زمان حضرت آدم تا آن زمان را خواستار شد. برخی او را شیعه دانسته‌اند و علت آن را درک محضر امام محمد باقر (ع) و امام جعفر صادق (ع) و دوستدار اهل بیت‌ بودن او می‌دانند. غیر از کتاب سیره، آثار دیگری را به ابن اسحاق نسبت داده‌اند که از آن جمله‌اند: کتاب الخلفاء؛ کتاب حُرّاب البَسوس بین بکر و تغلب ابنَیْ وائل بن قاسط.