اسفندیاری، حسن (تهران ۱۲۴۶ ـ همان جا ۱۳۲۳ش)
| حسن اسفندیاری | |
|---|---|
| زادروز |
تهران ۱۲۴۶ق |
| درگذشت | همان جا ۱۳۲۳ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | دارالفنون |
| شغل و تخصص اصلی | دولتمرد |
| لقب | حاج محتشم السلطنه |
| آثار | اخلاق محتشمی؛ علل بدبختی‌ها و علاج آن؛ و قواعدالاحکام |
| گروه مقاله | تاریخ ایران |
اِسفندیاری، حسن (تهران ۱۲۴۶ ـ همان‌جا ۱۳۲۳ش)
(ملقب به حاج محتشم‌السلطنه) از دولتمردان و رجال سیاسی ایران در دورۀ قاجار و پهلوی. فرزند صدیق‌الملک نوری بود که تحصیلات متوسطۀ خود را در دارالفنون به پایان رساند و در ۱۹سالگی وارد وزارت امورخارجه شد و از ناصرالدین‌شاه قاجار لقب «محتشم‌السلطنه» گرفت. در دولت میرزا علی‌اصغرخان اتابک اعظم، معاون رئیس‌الوزرا و وزیر داخله شد و در ۱۲۸۷ش به جای میرزا محمودخان احتشام‌السلطنه مأمور کمیسیون تعیین مرز ایران و عثمانی گردید. پس از مشروطیت، محتشم‌السلطنه در چندین دولت به وزارت خارجه، داخله، عدلیه، مالیه، معارف، و اوقاف رسید. او که از مخالفان قرارداد ۱۹۱۹ بود به دستور وثوق‌الدوله (رئیس‌الوزراء) توقیف و به کاشان تبعید شد. محتشم‌السلطنه هفت دوره به نمایندگی مجلس شورای ملی از تهران انتخاب شد که در چندین دورۀ آن رئیس بود. در ۱۳۱۶ش در سفر اروپا، با آدولف هیتلر و دیگر شخصیت‌ها و دولتمردان سیاسی و اقتصادی آلمان دیدار کرد. همچنین در ۱۳۱۸ش برای اجرای مراسم ازدواج محمدرضا پهلوی و فوزیه، رهسپار قاهره شد. از آثار وی می‌توان به اخلاق محتشمی؛ علل بدبختی‌ها و علاج آن؛ و قواعدالاحکام اشاره کرد.
