هدایت، مهدی قلی خان (تهران ۱۲۴۳ـ۱۳۳۴ش): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
هِدایت، مهدی‌قلی‌خان (تهران ۱۲۴۳ـ۱۳۳۴ش)<br> | هِدایت، مهدی‌قلی‌خان (تهران ۱۲۴۳ـ۱۳۳۴ش)<br> | ||
[[پرونده: 41056300.jpg | بندانگشتی|هِدايت، مهدي‌قلي‌خان]]دولتمرد ایرانیِ دوران قاجار و نخست‌وزیر دورۀ | [[پرونده: 41056300.jpg | بندانگشتی|هِدايت، مهدي‌قلي‌خان]]دولتمرد ایرانیِ دوران [[قاجاریه، سلسله|قاجار]] و نخست‌وزیر دورۀ [[پهلوی، سلسله (۱۳۰۴ـ۱۳۵۷ش)|پهلوی]]، ملقب به مخبرالسلطنه، فرزند [[مخبرالدوله، علی قلی خان (شیراز ۱۲۴۵ـ۱۳۱۵ق)|علی‌قلی خان مخبرالدوله]]. پس از پایان تحصیلات مقدماتی، برای ادامۀ تحصیل به آلمان رفت. بعد از بازگشت به ایران در [[دارالفنون|دارالفنون]]، معلم زبان آلمانی و سپس مترجم [[ناصرالدین شاه قاجار|ناصرالدین‌‌شاه]] شد و منصب سرتیپی گرفت. در ۱۳۱۵ق [[مظفر الدین شاه قاجار|مظفرالدین‌‌شاه]] به وی لقب مخبرالسلطنه داد و او را به ریاست گمرکات و پستخانۀ آذربایجان منصوب کرد. در دوران [[مشروطیت، انقلاب|انقلاب مشروطیت]] از طرفداران نظام [[مشروطه|مشروطه]] بود و در اولین کابینۀ مشروطیت وزیر علوم شد. در کابینه‌های ناصرالملک و حسین‌قلی خان نظام‌‌السلطنه بر این مقام باقی بود و تا [[کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹|کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹ش]] سه‌‌بار به والیگری آذربایجان منصوب شد و قیام [[خیابانی، محمد (خامنه ۱۲۵۸ـ تبریز ۱۲۹۹ش)|شیخ محمد خیابانی]] را سرکوب کرد (۱۳۳۸ق). در دورۀ چهارم مجلس شورای ملی نمایندۀ مردم تهران بود. هدایت در کابینه‌های مستوفی‌‌الممالک وزیر فواید عامه و تجارت شد (۱۳۰۱، ۱۳۰۵، ۱۳۰۶). پس از آن به ریاست دیوان عالی کشور منصوب گردید و سپس در خرداد ۱۳۰۶ به نخست‌وزیری رسید و تا شهریور ۱۳۱۲ در آن پست باقی بود. مخبرالسلطنه، علاوه بر زبان و ادبیات فارسی، به زبان‌های عربی، آلمانی و فرانسوی مسلط بود. آثار اوعبارت‌اند از ''خاطرات و خطرات''؛ ''گزارش ایران''؛'' سفرنامۀ مکه''؛ ''فوائدالترجمان''؛ ''تحفة‌الافاق''؛ ''تحقیقی در سلسلۀ کیان''؛ ''تحفةالادیب و تحفةالافلاک''. | ||
<br><!--41056300--> | <br><!--41056300--> | ||
[[رده:تاریخ ایران]] | [[رده:تاریخ ایران]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۱ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۲۱
هِدایت، مهدی‌قلی‌خان (تهران ۱۲۴۳ـ۱۳۳۴ش)
دولتمرد ایرانیِ دوران قاجار و نخست‌وزیر دورۀ پهلوی، ملقب به مخبرالسلطنه، فرزند علی‌قلی خان مخبرالدوله. پس از پایان تحصیلات مقدماتی، برای ادامۀ تحصیل به آلمان رفت. بعد از بازگشت به ایران در دارالفنون، معلم زبان آلمانی و سپس مترجم ناصرالدین‌‌شاه شد و منصب سرتیپی گرفت. در ۱۳۱۵ق مظفرالدین‌‌شاه به وی لقب مخبرالسلطنه داد و او را به ریاست گمرکات و پستخانۀ آذربایجان منصوب کرد. در دوران انقلاب مشروطیت از طرفداران نظام مشروطه بود و در اولین کابینۀ مشروطیت وزیر علوم شد. در کابینه‌های ناصرالملک و حسین‌قلی خان نظام‌‌السلطنه بر این مقام باقی بود و تا کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹ش سه‌‌بار به والیگری آذربایجان منصوب شد و قیام شیخ محمد خیابانی را سرکوب کرد (۱۳۳۸ق). در دورۀ چهارم مجلس شورای ملی نمایندۀ مردم تهران بود. هدایت در کابینه‌های مستوفی‌‌الممالک وزیر فواید عامه و تجارت شد (۱۳۰۱، ۱۳۰۵، ۱۳۰۶). پس از آن به ریاست دیوان عالی کشور منصوب گردید و سپس در خرداد ۱۳۰۶ به نخست‌وزیری رسید و تا شهریور ۱۳۱۲ در آن پست باقی بود. مخبرالسلطنه، علاوه بر زبان و ادبیات فارسی، به زبان‌های عربی، آلمانی و فرانسوی مسلط بود. آثار اوعبارت‌اند از خاطرات و خطرات؛ گزارش ایران؛ سفرنامۀ مکه؛ فوائدالترجمان؛ تحفة‌الافاق؛ تحقیقی در سلسلۀ کیان؛ تحفةالادیب و تحفةالافلاک.