محمد زرین‌ دست

محمد زرین‌دست
زادروز	تبریز 1313ش
درگذشت	تهران 8 آذر 1395ش
ملیت	ایرانی
تحصیلات و محل تحصیل	رشته‌ی سینما-دانشگاه کالیفرنیا
شغل و تخصص اصلی	کارگردان، نویسنده، تهیه‌کننده و بازیگر سینما
آثار	شهر آفتاب (نویسنده و کارگردان- ۱۳۵۱)؛ گرگینه (انگلیسی و محصول کشور امریکا- کارگردان- ۱۹۹۶)؛ سرگیجه (کارگردان و بازیگر- ۱۳۸۵)؛ قفس طلایی (کارگردان- ۱۳۸۹)
گروه مقاله	سینما

محمد زرین‌دست

محمد زرین‌دست (تبریز 1313ش- تهران 8 آذر 1395ش)

کارگردان، نویسنده، تهیه‌کننده و بازیگر ایرانی سینما. بخشی از دوران آغاز جوانی و کهن‌سالی‌اش را در امریکا زندگی کرده است. پس از فارغ‌التحصیل شدن از رشته‌ی سینما (دانشگاه کالیفرنیا) در یوسی‌ال‌ای لس‌آنجلس، اواسط دهه‌ی 1340 به ایران آمد و نخست به تئاتر پرداخت. او کار خود را در سینما با نویسندگی، کارگردانی و بازیگری در فیلم خانه‌ی شنی (محصول ۱۳۴۱) در امریکا آغاز کرد. پس از این فیلم به ایران بازگشت و در سال ۱۳۴۵ با ساخت فیلم هاشم خان، کارگردانی در سینمای ایران را آغاز کرد. در این فیلم که از معدود فیلم‌های تمام‌رنگی دهه‌ی 1340ش در سینمای ایران بود، بهروز وثوقی، ناصر ملک مطیعی و فروزان بازی کردند. زرین‌دست در بسیاری دیگر از فیلم‌های بعدی خود با برداشتی از سینمای جهان و هالیوود از عناصر پول‌ساز (از جمله فیلم رنگی، پرده‌ی عریض و ستارگان سینما) بهره برد. با این حال تعدادی از این فیلم‌‌ها موفقیت زیادی در گیشه پیدا نکردند. علیرضا زرین دست که بعدها به یکی از مهم‌ترین مدیران فیلمبرداری سینمای ایران تبدیل شد، کار خود را در سینما با دستیاری فیلم‌برداری در فیلم وسوسه‌ی شیطان (۱۳۴۶) ساخته‌ی برادرش آغاز کرد. محمد زرین‌دست در اوایل دهه‌ی ۱۳۵۰ از ایران رفت و راهی آمریکا شد. در آن‌جا به فعالیت سینمایی خود را با نام تونی زرین‌دست ادامه داد. در آمریکا در بیشتر از ده فیلم بازی کرد که تعدادی از آنها به کارگردانی خود او بوده. عمده‌ی این آثار را فیلم‌های حادثه‌ای و تریلر‌های جنایی تکشیل می‌دادند که با بودجه‌ی کمی ساخته شده بودند. خون خودش (Blood of His Own) آخرین فیلم او در آمریکا بود که در سال ۱۳۷۷ ساخته شد. او سپس بار دیگر به ایران بازگشت و پس از حدود ۳۵ سال، فیلم‌سازی در ایران را از سر گرفت. زرین‌دست جز بازی در تعدادی از ساخته‌های خود، به عنوان بازیگر در اثری از حمید نعمت‌الله (بی‌پولی- 1386) نیز حضور داشته است. علاوه بر این او نویسندگی بیشتر آثارش، تهیه و تدوین برخی را نیز خود به عهده داشته.

محمد زرین‌دست به علت ابتلا به بیماری سرطان درگذشت.

گزیده‌ی آثار: هاشم خان (تدوین و کارگردانی- ۱۳۴۵)؛ وسوسه‌ی شیطان (بازیگر، نویسنده و کارگردان- ۱۳۴۶)؛ جاده‌ی تبه‌کاران (کارگردان، بازیگر و نویسنده- ۱۳۴۷)؛ پلی به سوی بهشت (نویسنده و کارگردان- ۱۳۴۷)؛ شکوه قهرمان (نویسنده، کارگردان، تهیه‌کننده و بازیگر- ۱۳۴۸)؛ از یاد رفته (نویسنده، کارگردان، تهیه‌کننده و بازیگر- ۱۳۴۹)؛ فاتحین صحرا (نویسنده، کارگردان، تهیه‌کننده و بازیگر- ۱۳۵۰)؛ شهر آفتاب (نویسنده و کارگردان- ۱۳۵۱)؛ گرگینه (انگلیسی و محصول کشور امریکا- کارگردان- ۱۹۹۶)؛ سرگیجه (کارگردان و بازیگر- ۱۳۸۵)؛ قفس طلایی (کارگردان- ۱۳۸۹).