مکتب های ادبی (کتاب)
مکتب‌های ادبی (کتاب)
جامع‌ترین کتاب فارسی در مورد مکتب‌های ادبی، تالیف رضا سیدحسینی. نخستین بار در فروردین ماه 1334 و توسط نشر نیل منتشر و بعد از آن بارها تجدید چاپ و ویرایش شده است. این کتاب طی دهه‌های 1340 و 1350 یک‌بار ویرایش و به کرات توسط همان نشر و انتشارات کتاب زمان منتشر شد و آخرین ویراستش نیز مربوط به سال 1371 است که (طی سال‌های 1371 تا 1376) در دوجلد و بالغ بر 1200 صفحه‌ی قطع رقعی به وسیله‌ی موسسه‌ی انتشارات نگاه چاپ و روانه‌ی بازار کتاب شده است.
سیدحسینی در مقدمه‌ی این کتاب آورده: «من این كتاب را در آغاز به عنوان راهنمای ساده و فهرست‌وار برای آشنایی با ایسم‌های گوناگون ادبی نوشته بودم به امید این‌كه در آینده، اساتید متخصص و نویسندگان و محققان، آثار كامل‌تری در این مورد ارائه كنند، اما چنین نشد و كتاب به عنوان یگانه منبع و حتی كتاب درسی درباره‌ی مكتب‌ها باقی ماند.»
سیدحسینی در این کتاب مأخذ و اساس کار خود را بر نوشته‌های محققان فرانسوی و آثار فرانسوی استوار کرده است. سرفصل‌های اصلی دوجلد مکتب‌های ادبی به این شرح است:
جلد اول: باروک؛ کلاسیسیسم؛ رومانتیسم؛ رئالیسم؛ ناتورالیسم؛ هنر_برای_هنر و مکتب پارناس
جلد دوم: تولد ادبیات جدید؛ سمبولیسم؛ مکتب‌هایی از سمبولیسم؛ تحول مکتب‌ها در روسیه؛ اکسپرسیونیسم؛ کوبیسم؛ دادائیسم؛ سوررئالیسم؛ اگزیستانسیالیسم؛ تئاتر نو؛ دگردیسی رمان.
در آغاز جلد نخست بعداز «فهرست [تفصیلی] مطالب» همین جلد، مولف در یادداشت مختصری توضیحی برای ویراست آخر کتاب اضافه کرده، بعد «مقدمه‌ی چاپ دوم» (به قلم دکتر عیسی سپهبدی)، و یادداشت‌های دیگر سیدحسینی بر چاپ‌ها و ویراست‌های پیشین کتاب درج شده است. بعد از این مقدمات، مولف در گفتاری با عنوان «سرآغاز: سخنی چند درباره‌ی قرون وسطی و رنسانس و پیدایش ادبیات ملی در اروپا» مباحثی را برای ورود به موضوعات اصلی طرح می‌کند. سیدحسینی در معرفی مکاتبی که در این کتاب دانشنامه‌ای مورد نظرش بوده‌اند ضمن بررسی‌ای که بیش‌تر شکل تاریخی دارد تا تحلیلی، بهترین نمونه‌های هر سبک را در دوره‌ی خودش ذکر کرده است. در انتهای جلد دوم کتاب نمایه‌ی مفصلی برای اسامی اشخاص، مکتب‌ها، کتب و آثار و عناوین اصلی تهیه و درج شده و در متن کتاب نیز اسامی اشخاص به صورت برجسته آمده است. از ویژگی‌های دیگر این کتاب باید به درج پانویس‌های توضیحی و ارجاعی مولف در زیر صفحات اشاره کرد. فهرست مندرجات جلد دوم مکتب‌های ادبی، در ابتدای همان جلد آمده است، با این‌حال دوجلد به صورت سریالی (و نه مستقل) شماره صفحه خورده‌اند.
آخرین چاپ دوره‌ی این کتاب (جلد اول: بیستم و جلد دوم: نوزدهم) در سال 1397 و توسط نشر نگاه منتشر شده است.