آنگولا
آنگولا (Angola)
| آنگولا | |
|---|---|
| نام فارسی | آنگولا |
| نام لاتین | Angola |
| نظام سیاسی | جمهوری چندحزبی با یک مجلس قانون‌گذاری |
| جمعیت | ۱۹,۰۸۲,۰۰۰ نفر (۲۰۱۰م) |
| موقعیت | افریقای جنوب غربی |
| پایتخت | لوآندا |
| تراکم نسبی (نفر در کیلومتر مربع) | ۱۵.۳ |
| رشد سالانه (درصد) | ۲.۷ |
| زبان | پرتغالی |
| گروه‌های قومی | او‌وِیمبوندو و کیمبوندی |
| مساحت (کیلومتر مربع) | ۱,۲۴۶,۷۰۰ |
موقعیت. کشور وسیع آنگولا در نیم‌کرۀ جنوبی زمین، در افریقای جنوب غربی و در ساحل اقیانوس اطلس، میان کشورهای کنگو[۱] در شمال و شمال شرقی، زامبیا در شرق، نامیبیا در جنوب، و اقیانوس اطلس در غرب جای دارد. مساحت این کشور ۱,۲۴۶,۷۰۰ کیلومتر مربع است و پایتخت آن شهر لوآندا[۲] است.
سیمای طبیعی. کرانه‌های آنگولا، که استان برون‌مرزی کابیندا[۳] را نیز شامل می‌شود، جلگۀ ساحلی طویلی است که درازای آن حدود ۱,۵۰۰ کیلومتر و پهنای آن ۵۰ تا ۱۵۰ کیلومتر است. درون‌بوم آن تختال[۴] نسبتاً مرتفعی است که بخشی از فلات مرکزی افریقا با ارتفاع ۱,۲۰۰ تا ۱,۸۵۰ متر را به خود اختصاص داده است. نواحی جنوبی تختال مزبور هموار و نسبتاً مسطح است و بخش‌های جنوب غربی و مرکزی را فلات بیه[۵] و کوه‌های مرکزی آنگولا فراگرفته است. بلندترین نقطۀ کشور، کوه موکو[۶] با ارتفاع ۲,۶۲۰ متر، در مرکز غربی آن جا دارد. نواحی شمالی تختال مزبور از ناهمواری‌ها و بریدگی‌ها و دره‌های متعددی تشکیل شده و دره‌های رود کاسای (کاسایی[۷])، کوانگو[۸]، و کنگو بخش‌هایی از مرز این سرزمین با کشور کنگو را تشکیل داده‌اند. بلندی‌های مرکزی آنگولا سرچشمۀ رودخانه‌های بسیاری است که موجب برخورداری این سرزمین از نعمت آب فراوان شده و غیر از نواحی جنوبی، دیگر مناطق آن پوشیده از جنگل‌های انبوه و علفزارهای وسیعی از نوع ساواناست. رودخانۀ عظیم کنگو بخشی از مرز شمال غربی این کشور را به طول حدود ۱۶۰ کیلومتر تشکیل داده و جلگۀ برون‌مرزی کابیندا را، که در ۵۰کیلومتری شمال آن قرار دارد، از سرزمین اصلی آنگولا جدا کرده است. رودخانه‌های کوانگو، شیکاپا[۹]، و کاسایی که رو به شمال روان‌اند، به رود کنگو می‌ریزند و رودخانه‌های لونگوئه ـ بونگو[۱۰]، کواندو[۱۱]، کوئیتو[۱۲] و نیز رود مرزی اوکاوانگو[۱۳]، در مرز نامیبیا، که به رودخانۀ زامبزی می‌ریزند، نواحی شرقی و جنوبی آن را مشروب می‌کنند. افزون بر رودخانه‌های مزبور، رودخانه‌های کوانزا[۱۴] و کوو[۱۵] عمده‌ترین رودهای بخش غربی آنگولا محسوب می‌شوند. کشور آنگولا به هجده استان تقسیم می‌شود. اقلیم این کشور به استثنای ارتفاعات مرکزی و نیز جلگۀ ساحلی، که تحت تأثیر جریان آب سرد بِنگوئلا[۱۶] تا اندازه‌ای معتدل است، کلاً بسیار گرم است و بارندگی آن متناسب با وسعت قابل توجه کشور و عوامل دیگری چون ارتفاعات، دوری و نزدیکی از دریا متغیر است. نواحی شمالی، به‌ویژه در ماه‌های اسفند و فروردین، بارندگی بیشتری دارد و اقلیم نواحی غربی و به ویژه جنوبی خشک و بارندگی آن اندک است. میانگین دمای هوا در شهر لوآندا در دی‌ماه ۲۵.۶ درجۀ سانتی‌گراد، در تیرماه ۲۰.۶ درجۀ سانتی‌گراد، و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۳۲۳ میلی‌متر است. آنگولا از نظر حیات وحش، از غنی‌ترین کشورهای افریقا است و ببر، چیتا، پلنگ، فیل، و کرگدن جانوران بومی این کشورند؛ توسعۀ مزارع و قطع درختان جنگلی و جنگ‌های داخلی و طمع سوداگران عاج فیل و شاخ کرگدن، این جانوران را از زیستگاه اصلی و طبیعی خود تار و مار کرده، از شمارشان کاسته و آن‌ها را به زندگی در محدوده‌های حفاظت‌شده (پارک ملی) ناگزیر کرده است.
اقتصاد. با وجود جنگ‌های داخلی طولانی، اقتصاد آنگولا رشد نسبتاً خوبی داشته است. وفور و تنوع منابع طبیعی از عوامل مؤثر در پیشبرد اقتصاد کشور مزبور است. در این سرزمین انواع محصولات کشاورزی، به‌ویژه در نواحی شمالی به‌دست می‌آید و قهوه، نیشکر، پنبه، نخل، روغن، ذرت، کاساوا[۱۷]، سیب‌زمینی هندی، و ارزن فرآورده‌های مصرف داخلی را تشکیل می‌دهند. چوب سخت جنگل‌های کابیندا که مشتریان بسیاری دارد، از منابع مهم درآمد آنگولا است و صید ماهی در نواحی ساحلی، موجب رونق صنعت کنسروماهی و ساردین شده است. تا ۱۹۶۰ الماس تنها کانی ارزشمند کشور آنگولا بود، اما پس از آن آهن و کانی‌های دیگر نیز در این کشور کشف شد و به‌ویژه منابع عظیم نفت و گاز، که در زیرِ آب‌های ساحلی کابیندا نهفته است، استخراج و بهره‌برداری شده و مهم‌ترین منبع درآمد کشور را تشکیل داده است. استخراج و پالایش نفت و تولید فولاد مهم‌ترین فعالیت صنعتی این کشور است و تولید آرد گندم، مواد غذایی، شکر، نوشابه، پوشاک، صابون، مصالح ساختمانی، کفش، و پلاستیک نیز از دیگر فرآورده‌های صنعتی آن محسوب می‌شوند؛ ماشین‌آلات و مواد شیمیایی مهم‌ترین اقلام وارداتی آنگولا را تشکیل می‌دهند.
حکومت و سیاست. نظام حاکم بر کشور آنگولا جمهوری چندحزبی با یک مجلس قانون‌گذاری با نام مجلس شورای ملی است. نمایندگان مجلس مزبور را که ۲۲۰ نفرند، مردم برای چهار سال انتخاب می‌کنند و رئیس‌جمهور را که امور اجرایی را نیز برعهده دارد، شورای وزیران برای یک دورۀ پنج‌سالۀ تمدیدپذیر برمی‌گزینند. نخست‌وزیر را رئیس‌جمهور منصوب می‌‌دارد و امور اجرایی را به او تفویض می‌کند.
مردم و تاریخ. جمعیت آنگولا حدود ۱۹,۰۸۲,۰۰۰ نفر است (۲۰۱۰م) و تراکم نسبی آن به ۱۵.۳ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. روند افزایش جمعیت این کشور ۲.۷ درصد است و اقوام او‌وِیمبوندو و کیمبوندی اکثریت جمعیت آن را تشکیل می‌دهند. آنگولا فاقد مذهب رسمی است و تقریباً نیمی از مردم آن پیرو باور‌های قبیله‌ای‌‌اند. زبان رسمی این کشور پرتغالی است. حدود ۸۶ درصد از جمعیت آن در روستاها زندگی می‌کنند. میانگین امید به زندگی در آنگولا ۳۸ سال است و ۴۲ درصد از بزرگ‌سالان آن باسوادند. کشور آنگولا تا پیش از ورود پرتغالی‌ها، بخشی از امپراتوری بانتو بود؛ پرتغالی‌ها در ۱۴۸۳م به این سرزمین وارد شدند و آن‌جا را به یکی از پایگاه‌های تجارت برده مبدل کردند. آنان تا اواسط قرن ۱۸ بر سراسر آنگولا استیلا یافتند و به شکار و تجارت برده ادامه دادند. ماندگاه‌های آنان روز‌به‌روز افزایش یافت و استخراج الماس و کشت قهوه نیز بر دیگر منبع درآمد آنان افزوده شد. استقلال‌طلبان آنگولایی در ۱۹۶۱ رسماً دست به کار شدند و با زیر فشار قراردادن دولت پرتغال و استفاده از حمایت سازمان‌های بین‌المللی و بعضی کشورها سرانجام در ۱۱ نوامبر ۱۹۷۵ به استقلال دست یافتند.