بیضا، شهر
بیضا، شهر Beyza, city
(یا: هرابال) شهری در استان فارس، مرکز اداری شهرستان بیضا. با ارتفاع 1,665متر، در منطقه‌ای کوهستانی، در ۴۶کیلومتری شمال غربی شیراز و ۴۷کیلومتری جنوب شرقی اردکان، سر راه شیراز به درودزن و کامفیروز، قرار دارد. آب و هوای این شهر معتدل، با زمستان‌های سرد و تابستان‌های گرم و از حیث بارندگی جزو مناطق نیمه‌خشک است. در سرشماری سراسری سال 1395ش، جمعیت بیضا 7,252نفر بوده است.
| بیضا، شهر | |
|---|---|
| کشور | پرونده:Flag of Iran.svg ایران |
| استان | فارس |
| بخش | مرکزی |
| جمعیت | 7,252نفر (1395ش) |
| موقعیت | ۴۶کیلومتری شمال غربی شیراز و ۴۷کیلومتری جنوب شرقی اردکان، سر راه شیراز به درودزن و کامفیروز |
| نوع اقلیم |
معتدل، با زمستان‌های سرد و تابستان‌های گرم از حیث بارندگی جزو مناطق نیمه‌خشک |
| نام لاتین | Beyza |
نام بیضا مربوط به دوره‌های پس از اسلام و شهری از دوره‌هایِ پیش از ورود اسلام است که جغرافی‌نویسان با اسامی نسا و نسایک از آن یاد کرده‌اند. این دو کلمۀ اخیر تغییریافتۀ کلمۀ نوشایک (شهری از دورۀ هخامنشی در منطقۀ پارس) هستند؛ معنای کلمۀ اخیر (نوشایک= روشنایی) با بیضای عربی ارتباط معنایی دارد. دشت بیضا مطابق با شهر/ناحیۀ باستانی انشان و در سده‌های پیش از مهاجرت پارس‌ها و شاهنشاهی هخامنشی جزو قلمرو عیلامی‌ها بوده است. پس از استقرار پارس‌ها این سرزمین مبدأ قدرت گرفتن شاهان هخامنشی شد. شهر بیضا از اواخر دورۀ ساسانی تا سدۀ 7هجری از شهرهای مهم و پر رونق ناحیۀ پارس بوده؛ اما به‌تدریج از اعتبار و رونق آن کاسته شده، تا پیش از دورۀ انقلاب اسلامی که به روستایی ییلاقی برای ایلات لر و ترک قشقایی تبدیل شده است. در دهه‌های اخیر با یکجانشین شدن مردمان کوچ‌نشین در آبادی‌های این منطقه، رونق دوباره گرفت؛ تا به آنجا که در سال ۱۳۷۸ش با ادغام دو روستای پشت باغ و هرابال، شهر هرابال (بیضای کنونی) تشکیل شد و دو سال بعد به بیضا تغییر نام یافت. در اواسط سال 1398ش با جدا شدن بخش بیضای شهرستان سپیدان، شهرستان بیضا با مرکزیت شهر بیضا ایجاد گردید.
بیضای تاریخی زادگاه حسین بن منصور حلاج، عارف، و عمرو بن عثمان سیبویه، تدوینگر نحو عربی بوده است.