آیرونساید، سر ادموند (۱۸۸۰ـ۱۹۵۹)
آیرونساید، سر اِدموند (۱۸۸۰ـ۱۹۵۹)(Ironside, Sir Edmond)
| سر ادموند آیرونساید Sir Edmond Ironside | |
|---|---|
| زادروز |
۱۸۸۰م |
| درگذشت | ۱۹۵۹م |
| ملیت | انگلیسی |
| شغل و تخصص اصلی | نظامی |
| گروه مقاله | امور نظامی و نظامی گری |
از معروف‌ترین فرماندهان نظامی انگلیس. آیرونساید جوان‌ترین سرلشکر در زمان خود در ارتش بریتانیا[۱] بود که رتبۀ شوالیه‌گری خود را در ۳۹سالگی گرفت. نخستین مأموریت مهمش نظارت بر عقب‌نشینی نیروهای بریتانیا از لشکرکشی نافرجام در آرخانگلسک[۲] در اکتبر ۱۹۱۸ـ سپتامبر ۱۹۱۹م بود. سپس عقب‌نشینی سربازان انگلیسی و یونانی از آسیای صغیر در ژوئیه ـ اوت ۱۹۲۰م به فرماندهی او انجام گرفت. (۱۹۲۰ـ۱۹۲۱م) پس از آن، فرماندهی نیروهای انگلیسی را در شمال ایران برعهده داشت. آخرین مأموریت وی در خاورمیانه[۳] فرماندهی کل نیروهای انگلیسی در بین‌النهرین[۴] بود. بعد از آن، در اروپا فرماندار کل جبل‌طارق[۵] شد و نهایتاً چهار سال (۱۹۲۲ـ۱۹۲۶م) فرماندهی دانشکدۀ ستاد جنگ انگلیس را برعهده داشت. و در ۱۹۴۰م با درجۀ ارتشبدی رئیس کل ستاد ارتش بریتانیا شد. شاید مهم‌ترین شغل وی که آثار مهمی نیز در ایران داشت، فرماندهی نیروهای انگلیسی در شمال ایران بود. وی وظیفۀ مهم خروج نیروهای نظامی خسته را از جنگ انگلیس با بلشویک[۶]ها به خوبی انجام داد. این کارِ مشکل، همزمان با بازدیدی بود که وی از اردوگاه قزاقان ایرانی از آقابابای همدان به عمل آورد. انگلیسی‌ها که درپی ایجاد حکومت مرکزی مقتدری برای جانشینی نیروهای خارجی در ایران بودند، نیروهای قزاق را از فرماندهان روسی پاک کردند و آیرونساید، با توصیۀ سر اردشیر ریپورتر[۷]، رضاخان قزاق را به فرماندهی این نیروها گمارد که مقدمۀ ظهور رضاخان سردار سپه و تشکیل حکومت پهلوی شد. از وی کتاب خاطراتی به نام شاهراه فرماندهی باقی مانده که بعدها به کوشش فرزندش لُرد آیرونساید در ۱۹۷۲م در لندن چاپ و منتشر شده است.