ابن هشام، جمال الدین عبدالله (قاهره ۷۰۸ـ۷۶۱ق)

ابن هشام، جمال‌الدین عبدالله (قاهره ۷۰۸ـ۷۶۱ق)

جمال الدین عبدالله بن هشام
زادروز	قاهره ۷۰۸ق
درگذشت	۷۶۱ق
ملیت	مصری
شغل و تخصص اصلی	نحوی
آثار	مُغْنی‌اللبیب عن کتب الاعاریب؛ اوضح المسالک الی الفیة ابن مالک؛ شذور الذهب فی معرفة کلام العرب؛ قطر الندی و بل الصدی؛ الاعراب فی (عن) قواعد الاعراب
گروه مقاله	زبان شناسی و ترجمه

(ابومحمد جمال‌الدین عبدالله بن یوسف انصاری، معروف به ابن هشام) نحوی مصری. نسب او به قبیلۀ ابن خزرج، از یاران پیامبر (ص)، می‌رسد. او زمانی به تحصیل علم پرداخت که در زمان حکومت الملک الناصر آشوب‌ها و کشمکش‌های جنگ پایان یافته بود و پس از اخراج صلیبیان، مصر امنیت خود را بازیافته بود. قرائت قرآن، صرف و نحو، حدیث، فقه، شعر و ادب را از بزرگان نامی قاهره آموخت و پس از طی مدارج علمی، به تدریس و تألیف روی آورد و شاگردانی چون ملاح طرابلسی، ابن ملقن، محمد بن احمد بن نویری و ابراهیم بن محمد بن عنان و فرزندش محب‌الدین ابن هشام را تربیت کرد. ابن هشام در زمانی اندک در نحو سرآمد همگان شد و از استادانش پیشی گرفت. مُغْنی‌اللبیب عن کتب الاعاریب که مهم‌ترین اثر اوست در سراسر جهان اسلام شهرت یافت. استناد به آیات قرآنی و متون ادبی و شواهد مکتوب، این کتاب را از اثری نحوی به اثری نحوی ـ ادبی مبدّل کرده است. این کتاب همواره مورد توجه بوده و پس از قرن‌ها هنوز هم از کتاب‌های درسی مدارس علمیه است.

از دیگر آثار اوست: اوضح المسالک الی الفیة ابن مالک؛ شذور الذهب فی معرفة کلام العرب؛ قطر الندی و بل الصدی؛ الاعراب فی (عن) قواعد الاعراب.