لایق، جمشید (تهران ۱۳۱۰ش ـ همان جا ۱۳۸۸ش)
جمشید لایق (تهران ۱ فروردین ۱۳۱۰ش- تهران ۲۱ آبان ۱۳۸۸ش)
| جمشید لایق | |
|---|---|
| زادروز |
تهران ۱ فروردین ۱۳۱۰ش |
| درگذشت | تهران ۲۱ آبان ۱۳۸۸ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | لیسانس درام‌شناسی، کارگردانی و بازیگری- دانشگاه تهران |
| شغل و تخصص اصلی | بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون |
| آثار | رگبار (1350)؛ خواستگار (1351)؛ دایره‌ی مینا (1353)؛ پسر ایران از مادرش بی‌خبر است (1355)؛ کلاغ (1355)؛ مسافران (1370)؛ سگ‌کشی (1380) |
| گروه مقاله | سینما |
| جوایز و افتخارات | دکترای هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی |
بازیگر ایرانی تئاتر، سینما و تلویزیون. بعد از اخذ دیپلم ادبی و دیپلم هنرستان هنرپیشگی، در سال 1332 با گروه هنر ملی آشنا شد و دوره‌ی بازیگری و کارگردانی را زیر نظر یک استاد تئاتر در آمریکا گذراند. در سال 1338 به استخدام اداره‌ی هنرهای دراماتیک درآمد و در سال 1353 برای دریافت لیسانس درام‌شناسی، کارگردانی و بازیگری در دانشگاه تهران مشغول به تحصیل شد. در پی اجراهای داخلی نمایش‌نامه‌هایش، بارها نیز به خارج از کشور دعوت شد و در کشورهای مختلف با گروه‌های گوناگون به هنرنمایی پرداخت. لایق در کنار بازیگری و کارگردانی به تدریس در دانشگاه آزاد اسلامی نیز می‌پرداخت و همچنین موفق به کسب درجه‌ی دکترای هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شده بود.
بازی در مجموعه‌های تلویزیونی‌ای چون هزاردستان، سلطان و شبان، سربداران، بوعلی‌سینا، روزی روزگاری، فروشگاه و مرگ در پاییز و همچنین ایفای نقش در فیلم‌هایی مانند خواستگار، رگبار، شهر قصه، دایره‌ی مینا، کلاغ، کفش‌های میرزانوروز، شاید وقتی دیگر، خارج از محدوده، بازی تمام شد، مسافران، تهران روزگاری نو و سگ‌کشی کارنامه‌ی هنری او را تشکیل می‌دهد. جمشید لایق برای اولین بار با فیلم تجاوز (به کارگردانی حمید مصداقی و نویسندگی بهزاد فراهانی) و سپس با رگبار (بهرام بیضایی) بر پرده‌ی سینما ظاهر شد. او بعدتر در چند فیلم دیگر بیضایی نیز (از جمله کلاغ، شاید وقتی دیگر، مسافران و سگ‌کشی) بازی کرد. وی در سال 1378 در نمایش ریچارد سوم (به کارگردانی داوود رشیدی) روی صحنه‌ی تئاتر رفت و برای آخرین بار در سال ۱۳۸۳ با بازی افتخاری در نمایش «سه‌‌گانه و اینک» (به کارگردانی سهراب سلیمی) پا به روی سن نمایش گذاشت. او طی نزدیک به 50 سال فعالیت هنری در آثار کارگردانان برجسته‌ای چون عباس جوانمرد، علی نصیریان، حمید سمندریان، بهرام بیضایی، داریوش مهرجویی و علی حاتمی بازی کرد. لایق در نسخه‌ی سینمایی شهر قصه (به کارگردانی منوچهر انور و نویسندگی بیژن مفید) جز بازی، به عنوان طراح صحنه و دستیار کارگردان نیز همکاری کرد. وی بر اثر عارضه‌ی قلبی درگذشت.
گزیده‌ی آثار نمایشی
بعد از سی سال (تله‌تئاتر/ علی نصیریان- 1339)؛ منطقه‌ی جنگی (تله‌تئاتر/ عباس جوانمرد- 1339)؛ ویلای یوکا (تله‌تئاتر/ عباس جوانمرد- 1339)؛ باد سام (تله‌تئاتر/ عباس جوانمرد- 1339)؛ جراح پلاستیک (تله‌تئاتر/ حمید سمندریان- 1340)؛ پهلوان اکبر می‌میرد (نویسنده: بهرام بیضایی، کارگردان: عباس جوانمرد- ۱۳۴۴)؛ میراث (کارگردان و نویسنده: بهرام بیضایی- 1346)؛ عروسک‌ها (تله‌تئاتر/ بهرام بیضایی- 1346)؛ مرگ در پائیز (تله‌تئاتر/ عباس جوانمرد- 1347)؛ مسافران (تله‌تئاتر/ عباس جوانمرد- 1347)؛ محاق (تله‌تئاتر/ عباس جوانمرد- 1347)؛ اسکندر شاه مغلوب (تله‌تئاتر/ داوود میرباقری- 1363)؛ دشمن مردم (تله‌تئاتر/ رکن‌الدین خسروی- 1373).
گزیده‌ی آثار سینمایی
رگبار (بهرام بیضایی- 1350)؛ خواستگار (علی حاتمی- 1351)؛ دایره‌ی مینا (داریوش مهرجویی- 1353)؛ پسر ایران از مادرش بی‌خبر است (فریدون رهنما- 1355)؛ کلاغ (بهرام بیضایی- 1355)؛ کفش‌های میرزا نوروز (محمد متوسلانی- 1364)؛ محموله (سیروس الوند- 1366)؛ شاید وقتی دیگر (بهرام بیضایی- 1366)؛ خارج از محدوده (رخشان بنی‌اعتماد- 1366)؛ بازی تمام شد (مهدی صباغ‌زاده- 1368)؛ خواستگاری (مهدی فخیم‌زاده- 1368)؛ مسافران (بهرام بیضایی- 1370)؛ تابلویی برای عشق (حسینعلی لیالستانی- 1376)؛ تهران روزگار نو (علی حاتمی- 1378)؛ سگ‌کشی (بهرام بیضایی- 1380).
گزیده‌ی مجموعه‌های تلویزیونی
افسانه‌ی سلطان و شبان (داریوش فرهنگ- 1363)؛ سربداران (محمدعلی نجفی- 1363)؛ بوعلی سینا (کیهان رهگذار- 1364)؛ هزاردستان (علی حاتمی- 1366)؛ روزی روزگاری (امرالله احمدجو- 1370)؛ عیاران (کاظم بلوچی- 1374)؛ زیر گنبد کبود (بهمن زرین‌پور- 1374)؛ محاکمه (حسن هدایت- 1378)؛ با من بمان (حمید لبخنده- 1381).