ابله، شهر

اُبُلّه

شهری باستانی بر کرانۀ راست رود دجله، در نزدیکی بصرۀ کنونی. از طریق کانال عظیمی به نام نهرالابله به خلیج فارس راه داشته است. منابع اسلامی پیشینۀ بنای این شهر را به هزارۀ دوم پ‌م رسانده‌اند. گردیزی بنای آن را به اردشیر درازدست و ابن قتیبه به اردشیر بابکان نسبت می‌دهند. مسلمانان در سال‌های آغازین قرن اول هجری این شهر را گشودند. در شورش زنگیان، صاحب‌الزنج دو بار (245 و 255ق) آنجا را تصرف و ویران کرد. اُبلّه تا اوایل قرن 5ق رونق داشته و ناصرخسرو که خود این شهر را دیده از آبادانی آن یاد کرده است. اُبلّه را دیده (قرن 8ق) و آن را قریه‌ای کوچک خوانده است. چنین مینماید که این شهر در اواخر قرن 8ق یکسره نابود شد و تنها نامی از آن برجای ماند. از اُبلّه فقیهان و محدثانی چند برخاسته‌اند، که ابوهاشم کثیر بن سلیم اُبُلّی، ابومحمد شیبان بن ابی شیبه اُبُلّی، و ابوالحسن احمد بن حسن بن ابان مُضَری از آن جمله‌اند.